W dniach 20-21 czerwca Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Poland, przy wsparciu Naczelnej Rady Adwokackiej zorganizowało Kongres „Prawo dla odpowiedzialności”. W dniu 21 czerwca odbyła się dyskusja panelowa nt.: „Pomoc prawna pro bono jako działanie odpowiedzialne społecznie”.

Wśród panelistów w imieniu Naczelnej Rady Adwokackiej zasiadł adw. Bartosz Grohman, członek NRA.

Dyskusję rozpoczął dr Filip Czernicki z Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych, który omówił obecną sytuację wsparcia projektów pro bono. Omówił trendy legislacyjne i prace zmierzające do poprawy dostępu do pomocy pro bono.  

Następnie głos zabrał dr Piotr Kładoczny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, który podziękował organizatorom za dostrzeżenie problemu. Podziękował też samorządom prawniczym za ich wkład w promowanie pomocy pro bono i zachęcanie członków samorządu do wspomagania potrzebujących. Nadmienił, że stopień skomplikowania norm prawnych wymusza konieczność wyszukiwania kancelarii specjalizujących się w danych dziedzinach, aby pomoc dla potrzebujących była trafna i skuteczna. Przybliżył problemy wynikające z pomocy prawnej w terenie, gdzie trzeba prowadzić sprawę sądową poza dużymi ośrodkami - kwestie kosztów dojazdu i poświęcenia temu większych ilości czasu. Wspomniał też, że stosunkowo łatwiej zaprosić do projektów pro bono większe kancelarie, albowiem te z reguły mają bardziej rozbudowane struktury, które umożliwiają skuteczniejszą pomoc przy zaangażowaniu konkretnych prawników desygnowanych do danego projektu. Omówił sposoby współpracy Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka z mniejszymi kancelariami.

Następnie głos zabrała Anna Włodarczyk z Centrum Pro Bono.  Omówiła zagadnienie NGO jako beneficjentów bezpłatnej pomocy prawnej. Szczegółowo opisała działalność Centrum Pro Bono i ich zaangażowanie w poszczególne projekty.

Z kolei adw. Bartosz Grohman omówił kwestię  spojrzenia samorządów prawniczych na pomoc prawną pro bono. Wskazał, iż Adwokatura Polska ma bogate tradycje w udzieleniu takowej pomocy. Wspomniał lata 70-te i 80-te, kiedy wybitni adwokaci w całej Polsce za darmo angażowali się w pomoc robotnikom i działaczom KOR, najczęściej w kościołach, udzielając darmowych porad tłumnie oczekującym petentom. Opowiedział w jaki sposób Adwokatura wychodziła naprzeciw oczekiwaniom społecznym i sama organizowała dni darmowej pomocy prawnej. Przypomniał zaangażowanie adwokatów w sprawy pro bono, ale też wskazał na związane z tym poświęcenia. Prowadzenie spraw pro bono jest czasochłonne, kosztem pracy zarobkowej i utrzymywania kancelarii. Podkreslił też problem zawyżonych kosztów opłat sądowych, które zniechęcają do prowadzenia spraw pro bono. Jaki jest sens prowadzenia sprawy pro bono, skoro same opłaty sądowe pobierane przez Państwo przeczą idei wspierania potrzebujących. Przy okazji mec. Grohman skrytykował system pobierania opłat z tytułu wpisów sądowych. Opisał rozwiązania amerykańskie, gdzie procesy wytacza się bez jakichkolwiek opłat.  Nadmienił, że dobrym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie przymusu adwokacko-radcowskiego, co eliminowałoby sprawy, które do prowadzenie w sądzie się nie kwalifikują. Omówił też obecne rozwiązania dotyczące systemu bezpłatnej pomocy prawnej, krytykując je zarazem jako mało efektywne. Wskazał, że prowadzenie ciekawych spraw pro bono może być dobrą propozycja dla młodszych adwokatów, którzy chcą wykorzystać swoje doświadczenia, a zarazem zbudować silniejszą pozycję na coraz bardziej wymagającym rynku usług prawnych. Jako dobry przykład zaangażowania pro bono większych kancelarii przypomniał sprawę zwalczania pojęcia „polskie obozy śmierci”.

Z kolei dr Dariusz Filipek z Kancelarii Filipek & Kamiński – laureat nagrody Prawnik Pro Bono 2017 - omówił powołanie jakie każdy prawnik powinien posiadać, aby z pasją praktykować prawo i pomagać potrzebującym. Porównał zawód prawnika do misji, która ma większy cel, aniżeli zarabianie pieniędzy. Opisał swoje doświadczenia w zakresie niesienia pomocy pro bono. Skupił się na dostrzeganiu potrzeb człowieka.

Dyskusję podsumował dr Filip Czernicki zachęcając wszystkich do zaangażowania w projekty pro bono.