CCBE wzywa do niezwłocznego uchylenia ustawy Lex Tusk

CCBE wzywa do niezwłocznego uchylenia przez polski Parlament ustawy o powołaniu państwowej komisji do badania wpływu Rosji na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007-2022 (tzw. lex Tusk).
Główną obawą CCBE jest to, że na skutek stosowania zapisów ustawy prawo do tajemnicy zawodowej nie będzie respektowane.
Stanowisko Rada Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy zostało przyjęte 30 czerwca na wniosek polskiej delegacji, w skłąd której wchodzą: adw. Bartosz Grohman, wiceprezes NRA i przewodniczący polskiej delegacji w CCBE, mec. Maria Ślązak i mec. Dr Dariusz Gibaszewicz z ramienia KIRP.

Sesja Plenarna CCBE odbywa się w greckiej Chanii.

Delegacja polska w składzie: adw. Bartosz Grohman, wiceprezes NRA i przewodniczący polskiej delegacji w CCBE, mec. Maria Ślązak i mec. dr Dariusz Gibaszewicz z ramienia Krajowej Izby Radców Prawnych, bierze aktywny udział w posiedzeniu.

Podczas posiedzenia w pkt. 11 porządku obrad, zawnioskowanym przez polską delegację, adw. Bartosz Grohman przedstawiał ustawę z dnia 14 kwietnia 2023 o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007-2022.

Omówił zastrzeżenia, jakie do ustawy zgłaszała Naczelna Rada Adwokacka w uchwale nr 107/2023 oraz Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych. Zreferował przyjęte w ustawie rozwiązania prawne, które pozostają w sprzeczności z Konstytucją RP, takie jak m.in. zasada trójpodziału władzy czy zasadę sądowego wymiaru sprawiedliwości.

(czytaj apel NRA do Prezydenta RP o zawetowanie ustawy lex Tusk)

(czytaj opinię NRA do do prezydenckiego projektu nowelizacji ustawy lex Tusk)

Wszystkie delegacje CCBE opowiedziały się za wsparciem stanowiska NRA i KIRP. W toku debaty nikt nie zgłaszał uwag do stanowiska.

CCBE deklaruje pełne wsparcie i zwraca uwagę, że ustawa rażąco narusza tajemnicę adwokacką.

Publikujemy treść stanowiska CCBE:

Rada Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) reprezentuje adwokatury i stowarzyszenia prawnicze z 46 krajów, a za ich pośrednictwem ponad milion europejskich prawników. CCBE działa również jako organ konsultacyjny i pośredniczący między swoimi członkami oraz między członkami a instytucjami Unii Europejskiej w sprawach transgranicznych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

Regulacja zawodu, obrona rządów prawa, praw człowieka i wartości demokratycznych to najważniejsze misje CCBE. Kilka obszarów o szczególnym znaczeniu dla CCBE obejmuje między innymi dostęp do wymiaru sprawiedliwości, rozwój rządów prawa oraz ochronę klientów poprzez promocję i obronę podstawowych wartości zawodu. CCBE zawsze kładzie duży nacisk na poszanowanie praworządności, zasad demokracji i praw podstawowych.

CCBE pragnie wyrazić zaniepokojenie przyjęciem nowej ustawy o Państwowej Komisji Badania Wpływów Rosji na bezpieczeństwo wewnętrzne Polski w latach 2007-2022.

Ustawa ta narusza podstawowe zasady demokracji (art. 2 i 10 TUE). Narusza zasady legalności i niedziałania wstecz sankcji (art. 49 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej („Karta”); ogólne zasady pewności prawa i powagi rzeczy osądzonej; prawa do skutecznej ochrony sądowej (art. 47 Karty); wymogi prawa UE dotyczące ochrony danych (RODO i art. 8 Karty).

CCBE ma następujące obawy:

1.    Prawo do tajemnicy zawodowej nie będzie respektowane.

Artykuł 32 nowej ustawy w Polsce stanowi, co następuje:
„1. Osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej notariuszy, adwokatów, radców prawnych, lekarzy lub dziennikarzy mogą być przesłuchane w sprawie faktów objętych tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to konieczne dla ochrony ważnych interesów RP lub bezpieczeństwa wewnętrznego, a ustalenie okoliczności na podstawie innych dowodów byłoby zbyt trudne.

2. W celu uzyskania zgody na przesłuchanie osób, o których mowa w ust. 1, komisja składa pisemny wniosek do Sądu Okręgowego w Warszawie. (…)”.

Tajemnica zawodowa ma fundamentalne znaczenie dla ochrony informacji generowanych w kontekście relacji między klientem a jego prawnikiem, aby uzyskać najlepszą poradę i obronę. Jakakolwiek erozja tej zasady jest równoznaczna z erozją prawa każdego obywatela do poufnej konsultacji z prawnikiem.

CCBE wielokrotnie podkreślała znaczenie tajemnicy zawodowej i prawniczej tajemnicy zawodowej. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wyraźnie stwierdził, że „poufność służy wymogom, których wagę uznaje się we wszystkich państwach członkowskich, zgodnie z którymi każda osoba musi mieć możliwość bez ograniczeń skonsultowania się z prawnikiem, którego zawód wiąże się z udzielaniem niezależnej porady wszystkim potrzebującym” i dodał, że zasada „ochrony przed ujawnieniem pisemnej komunikacji między prawnikiem a klientem opiera się głównie na uznaniu samej natury zawodu prawnika, ponieważ przyczynia się on do praworządności i że należy szanować prawo do obrony”.

   2. Naruszono prawo do rozpatrzenia sprawy przez niezawisły sąd;
   3. Nie będzie udziału obrońców w postępowaniu naruszającym rzetelność postępowania;
   4. Postępowanie będzie w dużej mierze tajne;
   5. Od decyzji opartej na prawidłowości dokonanej przez Komisję oceny stanu faktycznego i wyważenia dowodów nie przysługuje odwołanie.

W tym względzie CCBE ponawia zaniepokojenie wyrażone przez Naczelną Radę Adwokacką i jej apel do Prezydenta RP, a następnie stanowisko Prezydium Krajowej Izby Radców Prawnych oraz stanowiska Komisji Europejskiej, która wszczęła przeciwko Polsce postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego za naruszenie prawa UE, a prawo to może być wykorzystywane jako instrument polityczny do wykluczania osób ze strony opozycji z działalności politycznej bez sprawiedliwego procesu sądowego.

CCBE wzywa zatem do niezwłocznego uchylenia tej nowej ustawy przez polski parlament, ponieważ ostatnie zmiany nie są wystarczające, aby naprawić poważne wady tej ustawy.

(czytaj stanowisko w j. angielskim)

Regulacja zawodu, obrona rządów prawa, praw człowieka i wartości demokratycznych to najważniejsze misje CCBE. Kilka obszarów o szczególnym znaczeniu dla CCBE obejmuje między innymi dostęp do wymiaru sprawiedliwości, rozwój rządów prawa oraz ochronę klientów poprzez promocję i obronę podstawowych wartości zawodu. CCBE zawsze kładzie duży nacisk na poszanowanie praworządności, zasad demokracji i praw podstawowych.

CCBE pragnie wyrazić zaniepokojenie przyjęciem nowej ustawy o Państwowej Komisji Badania Wpływów Rosji na bezpieczeństwo wewnętrzne Polski w latach 2007-2022.

Ustawa ta narusza podstawowe zasady demokracji (art. 2 i 10 TUE). Narusza zasady legalności i niedziałania wstecz sankcji (art. 49 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej („Karta”); ogólne zasady pewności prawa i powagi rzeczy osądzonej; prawa do skutecznej ochrony sądowej (art. 47 Karty); wymogi prawa UE dotyczące ochrony danych (RODO i art. 8 Karty).

CCBE ma następujące obawy:

1. Prawo do tajemnicy zawodowej nie będzie respektowane.

Artykuł 32 nowej ustawy w Polsce stanowi, co następuje:

„1. Osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej notariuszy, adwokatów, radców prawnych, lekarzy lub dziennikarzy mogą być przesłuchane w sprawie faktów objętych tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to konieczne dla ochrony ważnych interesów RP lub bezpieczeństwa wewnętrznego, a ustalenie okoliczności na podstawie innych dowodów byłoby zbyt trudne.

2. W celu uzyskania zgody na przesłuchanie osób, o których mowa w ust. 1, komisja składa pisemny wniosek do Sądu Okręgowego w Warszawie. (…)”.

Tajemnica zawodowa ma fundamentalne znaczenie dla ochrony informacji generowanych w kontekście relacji między klientem a jego prawnikiem, aby uzyskać najlepszą poradę i obronę. Jakakolwiek erozja tej zasady jest równoznaczna z erozją prawa każdego obywatela do poufnej konsultacji z prawnikiem.

CCBE wielokrotnie podkreślała znaczenie tajemnicy zawodowej i prawniczej tajemnicy zawodowej. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wyraźnie stwierdził, że „poufność służy wymogom, których wagę uznaje się we wszystkich państwach członkowskich, zgodnie z którymi każda osoba musi mieć możliwość bez ograniczeń skonsultowania się z prawnikiem, którego zawód wiąże się z udzielaniem niezależnej porady wszystkim potrzebującym” i dodał, że zasada „ochrony przed ujawnieniem pisemnej komunikacji między prawnikiem a klientem opiera się głównie na uznaniu samej natury zawodu prawnika, ponieważ przyczynia się on do praworządności i że należy szanować prawo do obrony”.

   2. Naruszono prawo do rozpatrzenia sprawy przez niezawisły sąd;

   3. Nie będzie udziału obrońców w postępowaniu naruszającym rzetelność postępowania;

            4. Postępowanie będzie w dużej mierze tajne;

   5. Od decyzji opartej na prawidłowości dokonanej przez Komisję oceny stanu faktycznego i wyważenia dowodów nie przysługuje odwołanie.

W tym względzie CCBE ponawia zaniepokojenie wyrażone przez Naczelną Radę Adwokacką i jej apel do Prezydenta RP, a następnie stanowisko Prezydium Krajowej Izby Radców Prawnych oraz stanowiska Komisji Europejskiej, która wszczęła przeciwko Polsce postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego za naruszenie prawa UE, a prawo to może być wykorzystywane jako instrument polityczny do wykluczania osób ze strony opozycji z działalności politycznej bez sprawiedliwego procesu sądowego.

CCBE wzywa zatem do niezwłocznego uchylenia tej nowej ustawy  przez polski parlament, ponieważ ostatnie zmiany nie są wystarczające, aby naprawić poważne wady tej ustawy.

CCBE wzywa do niezwłocznego uchylenia ustawy "Lex Tusk"

Polecane strony