Publikujemy list prezydenta UIA, Jerome'a Rotha, skierowany do Marszałka Senatu prof. Tomasza Grodzkiego, dotyczący m.in. projektu ustawy z 20 grudnia 2019 roku, dyscyplinującej sędziów.

W liście prezydent Roth podkreśla, że w ciągu ostatnich kilku lat UIA z rosnącym niepokojem obserwowała kolejne zmiany legislacyjne przyjęte w Polsce w kontekście szeroko zakrojonej reformy sądownictwa, rozpoczętej w 2015 r. Wielu kluczowych międzynarodowych, europejskich i lokalnych członków społeczności prawnej, w tym UIA, wielokrotnie ostrzegało polskie władze, że tak zwana „reforma” stanowi poważne zagrożenie dla praworządności, w tym trójpodziału władzy i niezależności sądownictwa.

Kilkakrotnie UIA wezwała polskie władze do natychmiastowego ponownego rozpatrzenia ich stanowiska i zaprzestania wszelkich obecnych i przyszłych ataków na niezależność polskich sędziów.

Z głębokim zaniepokojeniem UIA odnotowuje dziś, że pomimo sprzeciwów wobec podjętej reformy, w tym Komisji Europejskiej, Sejm przyjął niezwykle niepokojący nowy projekt ustawy w dniu 20 grudnia 2019 r. Ustawa wprowadziłaby dalsze zmiany do różnych przepisów, w tym dotyczące systemu sądów powszechnych i Sądu Najwyższego w sposób niezgodny z zasadą praworządności - uważa prezydent UIA.

Nowa ustawa proponuje między innymi wprowadzenie nowego rodzaju przewinienia dyscyplinarne dla sędziów, które mogą skutkować poważnymi sankcjami. Niektóre z nich bezpośrednio naruszają prawo sędziów do działania w sposób niezależny i do swobodnego wyrażania opinii, w tym na przykład przewinienie dyscyplinarne polegające na „kwestionowaniu statusu polskich sędziów i kwestionowaniu ważności ich nominacji”.

Ponadto, zgodnie z nowymi przepisami, sędziowie podlegaliby surowszym ograniczeniom wolności wypowiedzi i zrzeszania się, ograniczeniom, które zniechęcą do niezależnego myślenia i dialogu. Między innymi sędziom zabrania się „podejmowania uchwał podważających zasady funkcjonowania władz Rzeczypospolitej Polskiej i jej organów konstytucyjnych”.

UIA zdecydowanie sprzeciwia się nowej ustawie. Jeśli zostanie przyjęta, doprowadzi to do dalszej erozji i tak już pogwałconej niezawisłości sądownictwa w Polsce. Projekt ustawy znacznie podważyłby również swobodę sędziów w wypowiadaniu się na temat jakiejkolwiek przeszłej, obecnej lub przyszłej reformy sądownictwa lub przeciwdziałania wszelkim atakom na ich niezależność.

UIA dołącza do głosu wielu krajowych, europejskich i międzynarodowych ekspertów - że Senat powinien odrzucić proponowane przepisy w celu utrzymania podziału władzy i niezależności sądownictwa w Polsce.

UIA zwraca się ponadto do Senatu o dopilnowanie, by każda reforma polskiego systemu sądownictwa była zgodna z zasadą praworządności, została opracowana w porozumieniu z sądownictwem i wszystkimi odpowiednimi krajowymi zainteresowanymi stronami oraz spełniła europejskie i międzynarodowe standardy niezależności sądów, w tym określone w przeszłości i w przyszłości zalecenia Komisji Weneckiej.

(czytaj list w j. angielskim)