Senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zapoznała się z raportem Ministerstwa Spraw Zagranicznych z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka za 2016 rok. W posiedzeniu, które odbyło się 27 czerwca 2017 roku wzięła udział przedstawicielka Komisji Praw Człowieka przy NRA – adw. Maria Radziejowska.
W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele ministerstw, Rzecznika Praw Obywatelskich i Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
W trakcie posiedzenia Renata Szczęch, podsekretarz Stanu ds. prawnych i traktatowych w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, przedstawiła ogólne informacje o raporcie i jego konstrukcji – w załączniku F do raportu zawarte zostały pełne teksty komunikacji przesłanych m.in. przez Komisję Prawa Człowieka przy NRA do Komitetu Ministrów Rady Europy wraz z odpowiedziami rządu.
MSZ poinformowało, że w 2016 roku rząd przedstawił 33 plany działań dotyczące 146 wyroków Trybunału, a 170 orzeczeń zostało uznanych za wykonane. Na 31 grudnia 2016 r. 233 orzeczeń wydanych w sprawach polskich pozostawało w fazie wykonywania pod nadzorem Komitetu Ministrów. Jak wskazuje raport MSZ, pośród tych wyroków największą grupę stanowią wyroki dotyczące przewlekłości postępowań karnych, cywilnych, administracyjnych i sądowo-administracyjnych. Równocześnie, w ocenie MSZ, w 2016 roku za wykonane uznane zostało kilka bardzo ważnych grup wyroków w sprawach dotyczących m.in. warunków bytowych w jednostkach penitencjarnych, opieki medycznej dla osadzonych, czy część wyroków ws. przewlekłości postępowań administracyjnych.
Równocześnie raport MSZ za 2016 r. opisuje zmiany legislacyjne, które miały miejsce lub są opracowywane w związku z wykonywaniem wyroków ETPCz przez rząd (załącznik E do raportu). Pani Minister wskazała tu m.in. na zmianę ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora oraz postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 roku, Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.) (sprawy Bąk p. Polsce i Majewski p. Polsce, skargi nr 7870/04 i 52690/99) oraz na prace nad zmianą ustawy o ochronie zdrowia psychicznego i niektórych innych ustaw (sprawa Kędzior p. Polsce, skarga nr 45026/0).
Senatorowie przyjęli raport MSZ oraz wyrazili swoje opinie co do aktualnego stanu wykonywania orzeczeń ETPCz przez Polskę. Podczas krótkiej dyskusji wskazywano m.in. na napięcia ideologiczne w podejściu do praw człowieka, wieloletni czas wykonania niektórych spośród orzeczeń Trybunału (sprawy Al Nashiri p. Polsce, skarga nr 28761/11 i sprawa Abu Zubaydah p. Polsce, skarga nr 7511/13), na konieczność sprawniejszej współpracy pomiędzy rządem, parlamentem w celu wykonywania orzeczeń ETPCZ, ale także na niebezpieczeństwa związane z planowaną reformą sądownictwa.
