• Oficjalne rozpoczęcie Roku Prawniczego w Londynie.
• Naczelną Radę Adwokacką reprezentował adw. Bartosz Grohman, wiceprezes NRA.

 

W dniach 1 i 2 października 2023 r. w Londynie odbyły się uroczystości związane z oficjalnym otwarciem Roku Prawniczego (Opening of the Legal Year). Zaproszenie do udziału w uroczystościach wystosowali wspólnie President The Law Society of England and Wales oraz Prezes The Bar Council of England and Wales.

Poza   prawnikami brytyjskimi, w uroczystościach brali udział przedstawiciele samorządów prawniczych i najważniejszych organizacji prawniczych z całego świata.

Otwarcie Roku Prawniczego to instytucja związana z systemem prawnym common law. Tradycja ta sięga średniowiecza (ma ponad 700 lat). Otwarcie Roku Prawniczego ma charakter bardzo doniosłej i niezwykle uroczystej ceremonii, której kulminacyjna część obchodów - uroczysta msza (o coraz bardziej uniwersalnej formule) wraz z procesją, w której biorą udział m.in. sędziowie sądu najwyższego oraz najważniejszych trybunałów, Lord Kanclerz oraz licznie zebrani adwokaci odbywa się w opactwie Westminster.

W pierwszym dniu uroczystości związanych z Oficjalnym Otwarciem Roku Prawniczego zaplanowano debatę prezesów organizacji prawniczych w budynku The Bar Council of England and Wales – Grey’s Inn. Tematem tegorocznej debaty była niezależność zawodu prawnika.

Nick Vineall KC, Prezes Law Society of England and Wales powitał przybyłych gości. Zaprosił uczestników do dyskusji wskazując zarazem na krajowe i międzynarodowe mechanizmy chroniące niezależność prawników i ich role. Wspomniał o projekcie Rady Europejskiej z inicjatywy CCBE, wspierany przez Zgromadzenia Parlamentarne Rady Europy o Konwencji określającej zasady wykonywania zawodu prawnika.

Panagiotis Perakis prezydent CCBE, w swoim wystąpieniu przywitał gości podziękował za zaproszenie. Adwokaci są pod stałym atakiem. Omówił ostanie wydarzenia na arenie europejskiej. Dopytywał, jaką  mamy obronę przed próbami ataków? Niezależność. Ale nie tylko. Jak to osiągnąć? Jest kilka dróg. Po pierwsze sądownictwo dyscyplinarne. Po drugie cenną inicjatywą jest wspomniany przed chwilą projekt konwencji - rozporządzenia RE.  Ten dokument to nasza próba odpowiedzi na liczne zagrożenia. Prawnikom nie jest łatwo. Są atakowani, aresztowani.  Powiedział, że był właśnie w Polsce gdzie wiele mówiono na ten temat. Trzeba stanowczo kontynuować zabiegi o utrzymanie niezależności profesji prawniczych.

Prezes Nigeryjskiej Rady Adwokackiej Pan Yakubu Maikyau podkreślił, że rada nigeryjska wspiera każdy projekt, który zapewnia niezależność prawników. Tylko niezależni i etyczni będziemy skuteczni. Trudności jakie wskazał, to kwestia tożsamości, aby zapewnić dostęp do usługi prawniczej jak największej liczbie ludności. To wszystko musi zmierzać do zapewnienia ludziom sprawiedliwości i świadomości o przysługujących ludziom prawach. Pojawiły się w Nigerii pokusy rządowe, aby powołać organ kontrolny dla adwokatów, który sprawowałby nad nimi nadzór, a nawet wydawał licencje zawodowe. To zaprzeczenie niezależności. Aby to uprzedzić, prawnicy nigeryjscy sami przyjęli autoregulacje dotyczące zwalczania AML, co spowodowało chwilowe uspokojenie sytuacji i wytrąciło władzom kolejny argument. Nigeryjska rada adwokacka wspiera każdą inicjatywę zamierzającą do umocnienia i niezależności prawników. 

Victor Dawid SC, prezes Rady Adwokackiej Hong Kongu dziękował za zaproszenie. Temat panelu jest nam wszystkim bliski. W kontekście Hong Kongu jest presja i naciski na ograniczanie swobód. Ale udaje się utrzymać niezależność poprzez autoregulacje, jakie sami członkowie Hong Kong Law Society sobie nakładają. Ścigają dyscyplinarnie osoby, które to chcą kwestionować.  

Pani Sheila Webster, prezes Stowarzyszenia prawniczego Szkocji powiedziała, że w kwietniu szkocki parlament przyjął regulacje dotyczące wykonywania zawodu prawnika akcentując jego niezależność. Ważne jest, aby adwokaci i radcowie mogli działać i pracować bez jakichkolwiek wpływów władz państwowych. Ważny jest stabilny system polityczny, który gwarantuje nie tylko spokój społeczny, ale dobrobyt i pewność obrotu, w tym także prawnego. Powinien być przyjęty jednolity dokument zabezpieczający niezależność prawników. Podziel pomysł CCBE i Rady Europejskiej, aby wprowadzić projekt w życie. 

W ramach dyskusji jako pierwszy głos zabrał adw. Bartosz Grohman, wiceprezes NRA, mocno akcentując poparcie dla projektu CCBE i wskazując, jakie bark takich regulacji może nieść zagrożenia. Opisał sytuację normatywną w Polsce i zamiera polityczne, które mogę wprost ukrócić niezależność dwóch zawodów prawniczych w Polsce. Wskazał na elementy prawne i faktyczne uderzające w praworządność oraz jak to się przekłada na systemy wymiaru sprawiedliwości.

Następnie głos z Meksyku akcentował wagę współpracy międzynarodowej. Są liczne ataki na adwokatów chociaż w Meksyku nie jest obowiązkowe należenie do samorządu i do rady adwokackiej, co z kolei osłabia tamtejszych adwokatów.

Z Belgii padł głos, czy taki dokument proponowanej konwencji naprawdę zabezpieczy prawa prawników skoro są orzeczenia ETPCz? A sam dokument może nie zostać ratyfikowany?

W dalszej dyskusji głos wspierający konieczność utrzymania niezależności adwokatów zbierali przedstawiciele Kanady, Bahamów, Cypru czy International Bas Association. Przedstawicielka Kanady zwracała uwagę, że orzecznictwo Sądu Najwyższego Kanady dotyczące kwestii zgłaszania przez adwokatów naruszeń AML przez ich klientów  poszło za daleko i naruszało zasadę poufności. 

To się na razie udało powstrzymać w 2012 roku, ale wciąż jest w tej kwestii sporo wyzwań. 

Prezes Law Society of England and Wales Lubna Shuka podsumowała panel i zamknęła dyskusję zapraszając do rozmów kuluarowych, które toczyły się do późnych godzin nocnych. 

Następnego dnia uczestnicy Uroczystości spotkali się ponownie w siedzibie Law Society, skąd wszyscy udali się do Opactwa Westminster, gdzie zebrali się nie tylko adwokaci, ale także sędziowie sądów najwyższych instancji.

Po powitaniach uczestnicy uformowali uroczysty pochód i godnie, w ściśle określonej kolejności zajmowali miejsca w świątyni.  W trakcie nabożeństwa wszyscy modlą się, śpiewają hymny i psalmy. Czytane są fragmenty Pisma Świętego. Każdy uczestnik dostaje scenariusz uroczystej mszy wraz z tekstami hymnów i psalmów, co ułatwia czynny udział w ceremonii.

Słowo wstępne wygłosił wielebny Dr Dawid Hoyle, Dziekan Westminster. Lord kanclerz (Lord Chancellor) Alex Chalk KC, MP odczytał słowa modlitwy. Lord Kanclerz jest członkiem gabinetu. Powołuje go monarcha na wniosek premiera. Lord Kanclerz jest opiekunem Wielkiej Pieczęci Królestwa, odpowiada również za funkcjonowanie i niezależność sądownictwa. Tradycje tego urzędu sięgają roku 1068. Następnie chór odśpiewał psalm 119:33-48 a Lady Sue Carr, DBE, Lady Chief Justice of England and Wales odczytała modlitwę - list do Filipian 4: 4-9.

Chór odśpiewał kolejne hymny. Wielebny Robin Griffith-Jones, Mistrz Świątyni przekazał swoje błogosławieństwo. Kolejne słowa modlitwy wygłosili wielebny Mark Birch oraz Stephen Baxter, kapelan Gray's Inn. Na koniec odśpiewano hymn God Save the King.

Po nabożeństwie w opactwie, wszyscy uczestnicy i goście przechodzą w uroczystym pochodzie do budynku parlamentu, gdzie w Sali Westminsterskiej (Westminster Hall) odbywa się spotkanie z Lordem Kanclerzem i następnie dla zaproszonych gości serwowany jest posiłek, co także samo w sobie jest wielowiekową tradycją (przed kilkuset laty uczestnicy uroczystości modlili się na czczo, co sprawiało, ze późniejszy posiłek był bardzo pożądanym fragmentem uroczystości, a tradycja posiłku pozostała).

Korzystając z okazji, adw. Bartosz Grohman rozpytywał rozmówców z jakimi największymi problemami stykają się korporacje prawnicze w różnych częściach świata.

Na całym świecie palącymi problemami są: inflacja i wykładniczo rosnące koszty prowadzenia kancelarii, nadregulacja procedur, wydłużające się postępowania sądowe i ich kosztochłonność, która coraz bardziej stanowi barierę w faktycznym dostępie do wymiaru sprawiedliwości.

Spotkania takie to doskonałe forum do wymiany poglądów i doświadczeń, a także świetna okazja do nawiązania nowych cennych kontaktów, które mogą być jak najbardziej przydatne dla polskiej Adwokatury i naszego środowiska. Warto wiedzieć, jakie problemy mają koledzy w innych jurysdykcjach. Pozwala to na lepsze przygotowanie do nadchodzących wyzwań.