31 marca 2020 r. uchwalono i ogłoszono w Dzienniku Ustaw ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Prezydium NRA przygotowało zaktualizowany komunikat z opracowanym tematycznie zestawieniem przepisów nowelizacji z wybranych dziedzin, istotnych w praktyce adwokackiej, a także informacjami istotnymi, umożliwiającymi skorzystanie z ustawowych rozwiązań wspierających kancelarie adwokackie i spółki adwokackie, tj. adwokatów i aplikantów w ich działalności gospodarczej.
Szanowne Koleżanki, Szanowni Koledzy, Adwokaci i Aplikanci.
Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej, w związku z zakończeniem prac legislacyjnych w przedmiocie regulacji, o której mowa niżej, aktualizuje komunikat z dnia 31 marca 2020 r. i informuje:
I. W dniu 31 marca 2020 r. uchwalono i ogłoszono w Dzienniku Ustaw pod poz. 568 ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (dalej jako „Ustawa Zmieniająca”). Zgodnie z art. 101 ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Akt prawny doprecyzowuje nie tylko regulacje konieczne w okresie epidemii COVID, ale dokonuje także trwałych zmian na przykład w Kodeksie Spółek Handlowych, Kodeksie Karnym, czy Kodeksie Postępowania Karnego.
Poniżej zamieszczamy opracowane tematycznie zestawienia przepisów z wybranych dziedzin, istotnych w praktyce adwokackiej, a także informacje istotne, umożliwiające skorzystanie z ustawowych rozwiązań wspierających kancelarie adwokackie i spółki adwokackie, tj. adwokatów i aplikantów w ich działalności gospodarczej.
W załączeniu w odrębnych plikach cały tekst ustawy przyjętej przez Sejm w dniu 31 marca 2020 r. oraz wybrane fragmenty ustawy, dotyczące kwestii omawianych niżej w punkcie IV od 1 do 4.
Informacje wskazane i omówione niżej w punkcie III od 1 do 6 zostały opracowane przez adwokata Henryka Stablę - członka Prezydium i Skarbnika Naczelnej Rady Adwokackiej, zaś z punktu IV od 1 do 4 przez adwokata Bartosza Przeciechowskiego - członka Naczelnej Rady Adwokackiej. Autorzy zastrzegają, że narzucone przez rozwój wydarzeń tempo pracy mogło spowodować niezamierzone przez nich nieścisłości, stąd też zwracają się do Szanownych Koleżanek i Kolegów z prośbą o zgłaszanie uwag, aby dokonać na bieżąco stosownych korekt.
Uwagi prosimy kierować na adres mailowy biura NRA: sekretariat@nra.pl ze wskazaniem, której części niniejszej informacji dotyczą.
II. Ustawa stwarza dla adwokatów, prowadzących działalność gospodarczą w formie kancelarii adwokackich oraz dla spółek osobowych z udziałem adwokatów, możliwość uzyskania ulg i zwolnień, czy też wsparcia finansowego przewidzianego dla przedsiębiorców, co jest zróżnicowane w zależności m.in. od tego czy kancelaria jest płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne, zatrudniającym pracowników, czy też adwokat opłaca te składki wyłącznie za siebie lub w zależności od tego, czy adwokatowi jako przedsiębiorcy prowadzącemu działalność gospodarczą przysługuje status mikroprzedsiębiorcy w rozumieniu art. 7 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców.
Zwrócić też należy uwagę, że przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ustawy Prawo przedsiębiorców jest nie tylko osoba fizyczna, prawna czy inna jednostka organizacyjna, która z mocy innych ustaw ma zdolność prawną – np. osobowa spółka handlowa adwokatów – ale przedsiębiorcą jest również wspólnik spółki cywilnej, w zakresie wykonywanej przez niego działalności gospodarczej.
W pkt III niżej wskazywane będą przepisy dodane mocą Ustawy Zmieniającej do ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zmiany te są zamieszczone w art. 1 Ustawy Zmieniającej.
III. Ustawowe rozwiązania wspierające działalność gospodarczą – w zakresie adwokatury
1) Przedsiębiorca, a także m.in. osoba wykonująca umowę zlecenia, bądź inną umowę wskazaną w przepisie art. 15zq ust. 1 pkt 2 – o ile nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu –może skorzystać ze świadczeń postojowych, na warunkach określonych szczegółowo w art. 15zr – art. 15zza, m.in. w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku osiągnięto przychód co najmniej 15% niższy od przychodu w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc i nie wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na 2020 r. Czyli w przypadku wniosku złożonego w kwietniu, przychód za marzec musi być co najmniej 15% niższy od przychodu za luty i nie wyższy niż 15.681 zł.
Przyznanie świadczenia następuje na wniosek składany do ZUS. Zasady ustalania wysokości świadczenia reguluje przepis art. 15zr, m.in. dla przedsiębiorcy jest to 2080 zł.
2) Przedsiębiorca zatrudniający pracowników, na podstawie umowy ze starostą może uzyskać bezzwrotne 3 miesięczne dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku spadku obrotów gospodarczych (art. 15 zzb), pod warunkiem utrzymania w zatrudnieniu pracowników objętych umową przez okres dofinansowania oraz, po zakończeniu dofinansowania, przez okres równy temu okresowi. Dofinansowanie wyniesie w odniesieniu do kżdego pracownika do 1300 zł w razie spadku obrotów o 30 proc., 1820 zł przy spadku o 50 proc. i 2340 zł, gdy spadek wyniesie 80 proc. obrotów w dwóch kolejnych miesiącach 2020 r. w porównaniu z rokiem poprzednim. Jednakże nie można otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych.
3) Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, niezatrudniający pracowników, na podstawie umowy ze starostą może uzyskać bezzwrotne 3 miesięczne dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w przypadku spadku obrotów gospodarczych (art. 15 zzc) z obowiązkiem prowadzenia działalności gospodarczej przez okres, na który przyznane zostało dofinansowanie, oraz, po zakończeniu dofinansowania, przez okres równy temu okresowi. Dofinansowanie wyniesie do 1300 zł w razie spadku obrotów o 30 proc., 1820 zł przy spadku o 50 proc. i 2340 zł, gdy spadek wyniesie 80 proc. obrotów w dwóch kolejnych miesiącach 2020 r. w porównaniu z rokiem poprzednim. Jednakże nie można otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych.
4) Mikroprzedsiębiorca może się ubiegać w powiatowym urzędzie pracy o pożyczkę jednorazową w kwocie 5.000,00 zł, finansowaną ze środków Funduszu Pracy. Pożyczka może być w przyszłości umorzona, jeżeli przedsiębiorca przez 3 miesiące nie zmniejszy stanu zatrudnienia (szczegółowe warunki określa art. 15 zzd);
5) Płatnik składek na ubezpieczenie społeczne, który na dzień 29 lutego 2020 roku zgłosił do ubezpieczenia mniej niż 10 ubezpieczonych – w tym samego siebie, o ile jest osobą fizyczną – uzyskuje zwolnienie z obowiązku opłacenia składek ZUS należnych za okres od marca do maja 2020 r., wskazanych w złożonych deklaracjach za te okresy, o ile był zgłoszony jako płatnik składek przed dniem 1 lutego 2020 roku (art. 31zo).
Jednakże w przypadku płatnika, który opłacał składki wyłącznie za własne ubezpieczenie – niezatrudniającego pracowników – dochodzi dodatkowe kryterium tj. prowadzenie działalności przed dniem 1 lutego 2020 r. oraz osiągnięcie przychodu za pierwszy miesiąc, którego dotyczy wniosek o zwolnienie ze składek nie wyższego niż 300 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia prognozowanego na rok 2020, to jest 15.681 zł.
Zwolnienie wg art. 31zp ust.1 następuje na wniosek, który musi być złożony do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie później niż do dnia 30 czerwca 2020 r. (wniosek winien zawierać dane wskazane w art. 31zp ust. 2).
Pamiętać należy, że jednym z warunków uzyskania zwolnienia jest m.in. złożenie deklaracji rozliczeniowych nie później niż do dnia 30 czerwca 2020 r., chociaż w tym zakresie jest pewna wątpliwość i pozorna sprzeczność pomiędzy zapisem art. 31zq ust. 1, który nakłada obowiązek składania deklaracji w terminach wynikających z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zaś w ust. 3 tego przepisu obowiązek złożenia deklaracji za miesiące od marca do maja przesuwa się do 30 czerwca br. Proponujemy aby, o ile to możliwe, składać deklaracje w dotychczasowych terminach. Szczegółowo tryb postępowania regulują przepisy art. 31zo – art. 31zu.
6) Ustawa zawiera również postanowienia dotyczące ulg, zwolnień itp., dotyczące większych przedsiębiorców, wśród których mogą być również kancelarie adwokackie, ale z uwagi na szczegółowość rozwiązań nie sposób jest je omówić w niniejszej informacji. Stąd też Prezydium zwraca się z prośbą o dokonanie ich analizy we własnym zakresie, przy uwzględnieniu statusu kancelarii, przy czym Prezydium na indywidualny wniosek oferuje swą pomoc, o ile będzie możliwe jej udzielenie.
Prezydium dziękuje z góry wszystkim Koleżankom i Kolegom adwokatom i aplikantom, którzy zgłaszając swe uwagi przyczynią się do maksymalizacji wsparcia, jakiego samorząd adwokacki może udzielić swoim członkom w tej trudnej dla wszystkich sytuacji.
IV. Zestawienie przepisów z wybranych dziedzin, istotnych w praktyce adwokackiej.
1) Zestawienie regulacji dotyczących postępowań cywilnych, terminów i umów najmu lokali (KC, KPC) w brzmieniu nadawanym Ustawą Zmieniającą, obowiązujące w okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii. (czytaj załącznik)
2) Zestawienie regulacji dotyczących czynów zabronionych (KK, KPK, KKW, KW), w brzmieniu nadawanym Ustawą Zmieniającą, obowiązujące w okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii oraz bezterminowo, także po ustaniu epidemii. (czytaj załącznik)
3) Zestawienie regulacji dotyczących spółek handlowych (KSH), w brzmieniu nadawanym Ustawą Zmieniającą, obowiązujące w okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii oraz bezterminowo, także po ustaniu epidemii. (czytaj załącznik)
4) Zestawienie regulacji dotyczących Prawa Zamówień Publicznych (PZP), w brzmieniu nadawanym Ustawą Zmieniającą, obowiązujące w okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii. (czytaj załącznik)
Z upoważnienia Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej
Adwokat Henryk Stabla, Skarbnik NRA
