Prawnicy apelują o udział Polski w postępowaniach przed sądami europejskimi i międzynarodowymi dotyczących inwazji Rosji na Ukrainę. Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych, Krajowa Rada Komornicza oraz Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” i Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex Super Omnia” podpisały apel w tej sprawie skierowany do  Ministra Spraw Zagranicznych, prof. dr. hab. Zbigniewa Rau oraz Ministra ds. Unii Europejskiej Konrada Szymańskiego. Prawnicy oferują przy tym wsparcie merytoryczne i prawne środowisk prawniczych.

W imieniu Naczelnej Rady Adwokackiej pismo podpisał adw. Przemysław Rosati, prezes NRA.

W piśmie prawnicy podkreślają niezwykłe zaangażowanie społeczeństwa polskiego w pomoc uchodźcom z Ukrainy oraz aktywny udział samorządów i stowarzyszeń prawniczych, które monitorują sytuację w rejonach przygranicznych i organizują pomoc prawną dla mieszkańców Ukrainy. Z inicjatywy środowiska prawniczego powstało Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej, z infolinią i bazą punktów pomocy.

Prawnicy zwracają też uwagę na skalę bezprawności działań podejmowanych przez Federację Rosyjską w trakcie ataku na Ukrainę, która wymaga zdecydowanej reakcji społeczności międzynarodowej. Skuteczność mechanizmów prawa międzynarodowego zależy przede wszystkim od determinacji i siły argumentów, w tym prawnych, wysuwanych przeciwko państwu-agresorowi w toku postępowań sądowych.

Samorządy prawnicze wnioskują w szczególności o wnikliwą analizę i dołączenie przez Rzeczpospolitą Polską, w charakterze interwenienta popierającego żądania Ukrainy lub sprzeciwiającego się żądaniom Federacji Rosyjskiej, względnie osób fizycznych lub prawnych powiązanych z Rosją, do następujących spraw sądowych:

§  Domniemane ludobójstwo w świetle Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa (Ukraina przeciwko Federacji Rosyjskiej) – rozpoznawanej przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości;

§  Sberbank Europe przeciwko Europejskiemu Bankowi Centralnemu (T-99/22), Belshyna przeciwko Radzie (T-115/22), Belavia przeciwko Radzie (T-116/22), RT France przeciwko Radzie (T-125/22) – rozpoznawanymi przez Sąd Unii Europejskiej;

§  Postępowania sądowe przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (pomimo wykluczenia Federacji Rosyjskiej z Rady Europy, które miało miejsce 16 marca 2022 roku) lub Międzynarodowym Trybunałem Karnym;

§  Postępowania prowadzone przed sądami arbitrażowymi – o ile regulaminy tych sądów lub umowy zawarte między stronami przewidują uczestnictwo podmiotów trzecich.

Sygnatariusze apelu oferują najdalej idące wsparcie merytoryczne i prawne przy podejmowaniu decyzji o dołączeniu do wspomnianych postępowań oraz przy przygotowaniu odpowiedniej argumentacji przed sądami i trybunałami.

(czytaj pismo z apelem)