• Niesłusznie oskarżony obywatel, którego sprawa zakończy umorzeniem, powinien otrzymać pełny zwrot kosztów poniesionych na obronę.
• W myśl obecnie obowiązujących przepisów, sądy zasądzają zwrot jedynie minimalnej stawki, bez uwzględnienia faktycznych kosztów.
• Naczelna Rada Adwokacka złożyła do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o dopuszczenie do udziału w charakterze uczestnika w postępowaniu w sprawie skargi obywatela, który zaskarża przepisy uniemożliwiające mu otrzymanie zwrotu pełnych kosztów poniesionych na obronę w swojej sprawie, którą umorzono.
• Wniosek podpisał adw. Przemysław Rosati, prezes NRA.

NRA wniosła o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika postępowania  w sprawie o sygn. akt SK 105/20

NRA wnosi o stwierdzenie, że art. 632 pkt 2 Kodeksu postępowania karnego w zw. z art. 616 paragraf 1 pkt 2 Kodeksu postępowania karnego w zw. z paragrafem 15 ust. 2 w zw. z paragrafem 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, w zakresie w jakim przepisy te ograniczają możliwość przyznania osobie, wobec której umorzono postępowanie karne, zwrot poniesionych kosztów wynagrodzenia obrońcy jedynie do wysokości stawki minimalnej, jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust 1 i art. 42ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej.

Chodzi o sprawę obywatela, który, po umorzeniu sprawy przeciwko niemu - ponieważ nie popełnił zarzucanych mu czynów - zwrócił się o przyznanie mu zwrotu kosztów obrony w sprawie.

Sąd Rejonowy zasądził od Skarbu Państwa kwotę 600 zł. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że o wysokości tych kosztów decydują przepisy zawarte w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Zgodnie z paragrafem 15 ust. 2 tego rozporządzenia, opłatę w sprawach niewymagających przeprowadzenia rozprawy ustala się w wysokości równej stawce minimalnej. Sprawa zaś, która zakończyła się umorzeniem postępowania na etapie postępowania przygotowawczego, należy do kategorii spraw niewymagających przeprowadzenia rozprawy.

Skarżący na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji RP w związku z art. 77 ust 1 ustawy z 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, złożył skargę konstytucyjną. W ocenie NRA skarga zasługuje na uwzględnienie.

Skarżący wskazuje, że osoba, wobec której umorzono postępowanie karne na etapie postępowania przygotowawczego, przed rozpoznaniem sprawy na rozprawie na etapie postępowania jurysdykcyjnego, a która poniosła koszty swojej obrony w wysokości wyższej niż stawka minimalna, w myśl przepisów nie otrzymuje pełnego zwrotu poniesionych kosztów obrony, co prowadzi do swoistego finansowego ukarania osób niewinnych i musi być uznane za sprzeczne z elementarnym poczuciem sprawiedliwości, a zatem za godzące w art. 2 Konstytucji RP.

Autor skargi wskazuje, że w jego sprawie na etapie postępowania prokuratorskiego obrona podjęła szereg działań związanych z analizą obszernego kilkudziesięciu tomowego materiału, podejmowała działania związane z niesłusznym stosowaniem środków zapobiegawczych, podejmowała również działania związane z kontaktem z podejrzanym, który migrował pomiędzy różnymi aresztami śledczymi

Naczelna Rada Adwokacka wskazuje, że skoro osoba, wobec której umorzono postępowanie po przeprowadzeniu rozprawy może liczyć na zwrot wielokrotnie wyższych kosztów obrony niż osoba, wobec której umorzono postępowanie prokuratorskie, to regulacje w tym zakresie uznać należy za naruszające zasadę równości interpretowaną w oparciu o zasadę sprawiedliwości społecznej i szeroko rozumianej praworządności.

Osoba postawiona w stan niesłusznego oskarżenia, walcząca o swoje dobra osobiste, w tym przede wszystkim o wolność, nie może być zmuszona do zastanawiania się, czy stać ją na profesjonalnego obrońcę, albowiem może dojść do takiej sytuacji, że państwo, które taką osobę niesłusznie oskarża, nie zwróci poniesionych kosztów wynagrodzenia adwokata.