• Naczelna Rada Adwokacka i Komisja Praw Człowieka przy NRA przygotowały opinię amicus curiae dotyczącą sprawy Mikołajczyk przeciwko Polsce.
• Chodzi o sprawę mężczyzny z niepełnosprawnością intelektualną, który wskazuje, że podczas przesłuchiwania go w charakterze świadka, wymuszono na nim przyznanie się do przestępstwa, którego nie popełnił.
• Sprawa trafiła przed Europejski Trybunał Praw Człowieka.
• Opinia NRA koncentruje się na przedstawieniu doświadczeń adwokatów i adwokatek wykonujących zawód w Polsce co do sposobu przestrzegania gwarancji procesowych, procedur i praktyki stosowanej w związku z dostępem do adwokata, gromadzeniem i oceną dowodów, oraz utrwalaniem czynności procesowych w postępowaniu karnym, w świetle gwarancji z art. 6 Konwencji.

 

W sprawie Mikołajczyk przeciwko Polsce, skarżący podnosi i wywodzi, że doszło do szeregu naruszeń jego praw gwarantowanych Konwencją. Skarżący, który jest osobą z niepełnosprawnością intelektualną wskazuje, że po dokonaniu przez funkcjonariuszy policji nieformalnych czynności z jego udziałem doszło do przesłuchania go w charakterze świadka (a nie podejrzanego), w którym to przesłuchaniu nie brał udziału obrońca, a tym samym w warunkach naruszenia gwarancji procesowych prawa do obrony doszło do przyznania się przez mężczyznę do winy, które następnie było przez niego kontestowane na dalszym etapie sprawy. Próby zakwestionowania przed sądem wartości dowodowej i dopuszczalności wykorzystania na dalszych etapach postępowania tego wymuszonego według jego twierdzeń przyznania się do popełnienia zabójstwa dwóch osób, po tym jak podejrzany uzyskał już możliwość pomocy obrońcy, nie doprowadziło do oczekiwanych rezultatów w postaci rzetelnej weryfikacji sposobu gromadzenia dowodów. Nie doprowadziły one również do usunięcia skutków naruszeń prawa, do których doszło na początkowych etapach postępowania przygotowawczego.
 
Opinia NRA koncentruje się na przedstawieniu doświadczeń adwokatów i adwokatek wykonujących zawód w Polsce co do sposobu przestrzegania gwarancji procesowych, procedur i praktyki stosowanej w związku z dostępem do adwokata, gromadzeniem i oceną dowodów, oraz utrwalaniem czynności procesowych w postępowaniu karnym, w świetle gwarancji z art. 6 Konwencji. Opinia formułuje spostrzeżenia dotyczące linii orzeczniczej sądów krajowych w przypadkach prób wykorzystania dowodów uzyskanych z naruszeniem gwarancji fair trial. W końcowej części opinia odnosi się do postulatów związanych z technicznymi aspektami nagrywania czynności niepowtarzalnych lub takich, w których rozsądne byłoby oczekiwanie, że mogą mieć istotne znaczenie dla zagwarantowania prawa do rzetelnego rozpoznania sprawy w rozumieniu art. 6 Konwencji.
 
W ocenie NRA, kwestiami istotnymi dla problemów prawnych rozważanych w sprawie Mikołajczyk przeciwko Polsce w tym zakresie są:
1) prawo dostępu strony do adwokata;
2) gwarancje prawa podejrzanego do obrony;
3) dopuszczalność wykorzystania określonych dowodów w postępowaniu sądowym;
4) nagrywanie czynności ze śledztwa i w trakcie postępowania karnego;
5) nierzetelne działanie organów ścigania oraz nierzetelne sporządzanie protokołów.
 
Opinia została przygotowania w ramach Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej przez adw. Michała Sykałę, adw. Monikę Gorząch oraz adw. Małgorzatę Mączkę-Pacholak.
 
(czytaj dokument w wersji polskiej)

(czytaj dokument w wersji angielskiej)