- Naczelna Rada Adwokacka przesłała opinię do projektu oceny wykonywanych zadań z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej za 2022 rok (NPP/NPO).
- NRA wskazuje na niedofinansowanie i brak właściwego wyposażenia biurowego punktów nieodpłatnej pomocy prawnej NPP/NPO.
- Akcentuje potrzebę podniesienia kwoty bazowej stanowiącej podstawę wynagrodzenia dla wykonawców systemu NPP/NPO.
- Postuluje także m.in. wprowadzenie do elektronicznego systemu służącemu do obsługi NPP/NPO nowych progów dochodowych.
- Autorem opinii jest adw. dr Mariusz Hassa, przedstawiciel NRA w Radzie Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz Edukacji Prawnej, przewodniczący Zespołu ds. reformy zasad świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych NRA.
W opinii NRA przypomina o problemie niedofinansowania punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnej pomocy obywatelskiej, co wynika z faktu, że od 5 lat kwota bazowa pozostaje na tym samym poziomie, podczas gdy w tym samym czasie przeciętne miesięczne wynagrodzenie wzrosło o 44,98 proc., a minimalne wynagrodzenie za pracę wzrosło o 66,19 proc.
Kwota bazowa stanowi podstawę wynagrodzenia dla wykonawców w systemie NPP/NPO - adwokatów, radców prawnych, magistrów prawa, mediatorów i doradców obywatelskich.
Autor opinii podkreśla, że w okresie ostatnich 5 lat nastąpił wzrost kosztów dojazdów do punktów, a także realny spadek siły nabywczej pieniądza (od 2016 r. do 2022 r. wartość inflacji to ok. 28 proc.). Dlatego istnieje ryzyko, że przy obecnej, jak również postulowanej w projekcie rozporządzenia wysokości kwoty bazowej na 2024 r., pojawią się problemy z obsługą systemu NPP/NPO.
Problem ten może się pojawić zarówno na dyżurach w puntach NPP/NPO w małych miejscowościach, znacznie oddalonych od dużych ośrodków miejskich, jak i na dyżurach w miejscach, gdzie od wykonawcy wymaga się posiadania dodatkowych uprawnień, np. mediatora i doradcy obywatelskiego. Już dziś zgłaszane są - np. do Naczelnej Rady Adwokackiej - problemy z zapewnieniem zastępców na dyżury w NPP/NPO.
NRA proponuje zatem zwiększenie środków na realizację zadań systemu nieodpłatnej pomocy prawnej, nadanie ministrowi sprawiedliwości kompetencji do zwiększania limitów finansowych na dany rok, uwzględniając zmieniającą się sytuację społeczno-gospodarczą.
Postulat NRA dotyczy także podniesienia standardów pracy wykonawców w punktach NPP/NPO oraz wyposażenie tych punktów w niezbędny sprzęt biurowy. Dziś bardzo często to osoby dyżurujące przywożą własne laptopy, korzystają ze swojego internetu czy prywatnych telefonów, by realizować teleporady. Biura są czasem lokowane np. w piwnicach pozbawionych okien.
NRA proponuje także prowadzenie edukacji prawnej i promocji nieodpłatnego poradnictwa prawnego na spotkaniach z beneficjentami - jest to skuteczniejsze niż akcje promocyjne.
NRA rekomenduje także wprowadzenie do elektronicznego systemu służącemu do obsługi NPP/NO nowych progów dochodowych - od 2000 netto do 3000 zł oraz od 4000 zł do 7000 zł, a także powyżej 7 000 zł.
