- Zmiana ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, czyli wyeliminowanie grzechu pierworodnego.
- Cyfryzacja wymiaru sprawiedliwości, czyli wymiar sprawiedliwości przyjazny dla obywateli i przedsiębiorców.
- Uregulowanie rynku świadczenia pomocy prawnej w Polsce.
- Dobra legislacja, bez populizmu, bez instrumentalizacji prawa.
- Realne reformy wymiaru sprawiedliwości i konsekwentne działania skracające czas trwania postępowań sądowych.
- Te pięć wyzwań na 2023 r. wskazał adw. Przemysław Rosati, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, w rozmowie z Business Insider.
1.Zmiana ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, czyli wyeliminowanie grzechu pierworodnego.
Wybór 15 sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa z udziałem czynnika politycznego jest praprzyczyną i powodem problemów z polską praworządnością na arenie krajowej i międzynarodowej. Czas najwyższy przeciąć ten problem. Rozwiązanie właśnie tego problemu wyeliminuje na przyszłość chaos, jaki zaprowadzili w polskim sądownictwie politycy. W konsekwencji też ustaną wątpliwości co do niezależności sądów i niezawisłości sędziów. To przełoży się na pewność obrotu prawnego i uchyli ryzyka związane z możliwością kwestionowania orzeczeń polskich sądów z uwagi na nienależytą obsadę sądu, który rozpatrywał sprawę. Na arenie międzynarodowej wyeliminuje to problem podważania praworządności w polskim wymiarze sprawiedliwości, a także otworzy drogę do uruchomienia środków z KPO. Pozostanie do rozwiązania problem statusu sędziów sądów najwyższych instancji w Polsce, ale robiąc pierwszy krok związany z KRS-em, będzie czas na spokojne przemyślenie dalszych kroków, które dla całkowitego rozwiązania tych problemów są nieuchronne.
2.Cyfryzacja wymiaru sprawiedliwości, czyli wymiar sprawiedliwości przyjazny dla obywateli i przedsiębiorców.
Przedsiębiorcy, obywatele a z nimi adwokaci oczekują prawdziwej cyfryzacji wymiaru sprawiedliwości. Wprowadzenie rozpraw zdalnych w określonych kategoriach postępowań nie rozwiązuje wszystkich problemów. Konieczne jest dalsze cyfryzowanie wymiaru sprawiedliwości, m.in. stworzenie jednolitego systemu obsługującego postępowania sądowe, przeprowadzenie digitalizacji akt czy zapewnienie możliwości wykorzystywania podpisu elektronicznego w postępowaniach sądowych. Umożliwienie dwustronnej komunikacji pomiędzy sądem a przedsiębiorcami, obywatelami i adwokatami. Oczywistym jest, że obrót korespondencji papierowej trwa dłużej, niż wysyłanie jej w wersji elektronicznej na linii sąd-strona postępowania i odwrotnie. Wykorzystywanie wideobotów czy czatbotów, aby ułatwiać przekazywanie przedsiębiorcom i obywatelom podstawowych lub typowych informacji związanych z postępowaniami, które toczą się z ich udziałem. Udało się z systemem bankowym (aplikacje pozwalające na załatwianei typowych spraw przez internet) czy z systemem opieki zdrowotnej (eRecepta), dlaczego zatem nie miałaby się ziścić idea dostępu do sądu także np. za pośrednictwem smartfonu. Na cyfryzacji zyskają przede wszystkim przedsiębiorcy i obywatele, bo przełoży się to na zniesienie barier organizacyjno-administracyjnych, które przyczyniają się do długotrwałości postępowań sądowych w Polsce.
3.Uregulowanie rynku świadczenia pomocy prawnej w Polsce.
Zapewnienie rzetelnej i profesjonalnej pomocy prawnej. Wprowadzenie zasady, że pomoc prawna w Polsce (doradztwo prawne, reprezentacja przed sądami, prokuratorami i w komisariatach policji, a także np. wobec zakładów ubezpieczeń) będzie wykonywana przez profesjonalistów, tj. adwokatów i radców prawnych, czyli przez osoby, które posiadają doświadczenie i wykształcenie prawnicze, zdały państwowy egzamin zawodowy, zobowiązane są do zachowania tajemnicy zawodowej (np. tajemnicy adwokackiej) oraz przestrzegania kodeksu etyki zawodowej, podlegające odpowiedzialności dyscyplinarnej i posiadające ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej na wypadek wyrządzenia szkody przy udzielaniu pomocy prawnej. Czas skończyć z obecnym modelem, który nie zabezpiecza interesów przedsiębiorców i obywateli, nierzadko narażając ich na poważne problemy, w tym natury finansowej. Zmiana podniesie poziom usług prawnych, przyczyni się do ochrony przedsiębiorców i konsumentów, usprawnieni pracę sądów. Leczą nas lekarze, w aptekach obsługują farmaceuci, doradcy podatkowi doradzają w obszarze podatków. Równie oczywiste powinno być to, że pomoc prawna świadczona jest wyłącznie przez adwokatów i radców prawnych. Każdy przedsiębiorca czy obywatel, który korzysta z pomocy prawnej, ma prawo czuć się bezpiecznie i państwo polskie ma obowiązek zapewnić mu to bezpieczeństwo.
4.Dobra legislacja, bez populizmu, bez instrumentalizacji prawa.
Powrót do komisji kodyfikacyjnych i rzeczywistych konsultacji publicznych projektów ustaw. Prawo pisane nie pod wpływem impulsu czy dla poklasku, podszyte populistycznymi hasłami, które działają na wyobraźnię, ale pod wpływem przemyślanych rozwiązań, które wynikają z badań i wiedzy przedstawicieli nauki prawa oraz doświadczenia prawników praktyków, począwszy od adwokatów, przez sędziów i prokuratorów, a skończywszy na komornikach.
5.Realne reformy wymiaru sprawiedliwości i konsekwentne działania skracające czas trwania postępowań sądowych.
Mija siedem lat reformowania tego systemu, końca nie widać, ale efektów też nie. Efektywność działalności gospodarczej, jej rentowność, możliwość zachowania płynności finansowej są determinowane przez sprawny wymiar sprawiedliwości. Jakość życia obywateli to także pochodna sprawnego wymiaru sprawiedliwości. Reforma wymiaru sprawiedliwości to przejrzyste procedury, które doprowadzą do skrócenia czasu trwania postępowań. To także wspomniana już cyfryzacja sądownictwa. Efektywny wymiar sprawiedliwości, zwłaszcza dla przedsiębiorców i obywateli to także adekwatne do obecnej sytuacji ekonomicznej zwiększenie nakładów na pomoc prawną z urzędu dla obywateli, tak aby np. sprawa o przywrócenie do pracy nie była wyceniana przez Ministra Sprawiedliwości na kwotę 90 złotych za całe postępowanie.
