• Analiza obowiązujących rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości ws. stawek za urzędówki prowadzi do wniosku, że od 1 lipca 2023 r. może nastąpić kolejne realne obniżenie stawek adwokackich – nawet o ponad 50 proc.
• Tymczasem stawki za zastępstwo prawne wykonywane przez Prokuratorię Generalną RP – ustalone rozporządzeniem Premiera RP – są trzykrotnie wyższe od stawek za pomoc prawną świadczoną z urzędu przez adwokatów w tych samych sprawach.
• Wskazuje na to adw. Przemysław Rosati, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, w piśmie do wiceministra sprawiedliwości Sebastiana Kalety.
• Już teraz w bardzo dużej liczbie spraw z urzędu adwokaci kredytują, a w zasadzie finansują pomoc prawną z urzędu, ponieważ stawki wynagrodzeń nie pokrywają nawet wydatków wynikających ze świadczenia tej pomocy.
• Prezes NRA zwraca się do Ministra z apelem o pilne – w porozumieniu z samorządem adwokackim – podjęcie działań legislacyjnych, które realnie i niezwłocznie spowodują urealnienie stawek za sprawy prowadzone z urzędu.
• Przypomnijmy, że 27 czerwca Prezes NRA skierował pismo do Premiera RP w sprawie nieuzasadnionego zróżnicowania między stawkami za zastępstwo prawne wykonywane przez Prokuratorię Generalną RP i pomoc prawną z urzędu świadczoną przez adwokatów.

 

W piśmie z 27 czerwca do Premiera RP adw. Przemysław Rosati zwraca uwagę na fakt istnienia pomocy prawnej dwóch prędkości. Różnica w stawkach za sprawy majątkowe prowadzone w pierwszej instancji to aż trzykrotnie (3x) wyższe stawki, jeżeli zastępstwo dotyczy szeroko rozumianego Skarbu Państwa, w porównaniu ze stawkami adwokackimi, kiedy zastępstwo dotyczy obywateli. Tym sposobem pomoc prawna dla osób najbardziej potrzebujących jest deprecjonowana przez władzę wykonawczą.

(czytaj więcej o piśmie Prezesa NRA do Premiera RP)

W piśmie do wiceministra Sebastiana Kalety, Prezes NRA wskazuje na istniejące zróżnicowanie opłat za świadczenie pomocy prawnej przez radców Prokuratorii w porównaniu ze stawkami za pomoc prawną świadczoną przez adwokatów.

Biorąc pod uwagę, że na przestrzeni ostatnich 8 lat doszło do istotnych zmian gospodarczych, znacznego wzrostu kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, wprowadzenia nowych danin publicznych, wzrostu płacy minimalnej, materiałów biurowych, cen energii elektrycznej, gazu i paliwa niezbędne jest nie tylko ustalenie wysokości stawek z urzędu na poziomie stawek z wyboru, ale jednoczesne urealnienie stawek przewidzianych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę bez jednoczesnego wzrostu wynagrodzeń pełnomocników powoduje kolejny, niczym nieuzasadniony, realny spadek wynagrodzeń przy jednoczesnym wzroście kosztów prowadzenia działalności gospodarczej.

Urealnienie wysokości wynagrodzenia pełnomocników wymaga co najmniej działań mających na celu podwyższenie ich do takiego poziomu, jaki przewidział Minister Sprawiedliwości w 2015 r. przy przyjęciu wysokości minimalnego wynagrodzenia na poziomie 3 600 zł brutto miesięcznie (od dnia 1 lipca 2023 r.).  

Prezes NRA argumentuje, że utrzymanie wynagrodzenia na poziomie z 2015 r. przy przyjęciu, że minimalne wynagrodzenie od dnia 1 lipca 2023 r. będzie na poziomie 3 600 zł brutto miesięcznie spowoduje kolejne obniżenie stawek adwokackich – w większości przypadków o ponad 50%.

W związku z powyższym, pierwszym krokiem powinno być urealnienie wysokości stawek w oparciu o przedstawione propozycje. Zauważyć należy, że wysokość poszczególnych stawek „przeliczonych” wg zaproponowanego wskaźnika zbliża się poziomem do wysokości stawek wskazanych w rozporządzeniu odnoszącym się do opłat za czynności radców Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Stawki za świadczenie pomocy prawnej z urzędu dla obywateli od lat pozostają na rażąco niskim poziomie, często niegwarantującym nawet zwrotu kosztów ponoszonych przez adwokatów, którzy świadczą pomoc prawną z urzędu. Praca adwokatów w sprawach z urzędu jest niezbędna i gwarantuje równy dostęp obywateli do sprawiedliwego sądu, nie jest jednak postrzegana przez władzę wykonawczą jako istotny element wymiaru sprawiedliwości, biorąc pod uwagę wysokość otrzymywanego przez adwokatów z tego tytułu wynagrodzenia.

Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej zwraca się do Pana Ministra z apelem o pilne – w porozumieniu z samorządem adwokackim – podjęcie działań legislacyjnych, które realnie i niezwłocznie spowodują zmianę tej sytuacji, a także będą informacją dla obywateli, że Państwo zapewnia im adekwatnie opłaconą pomoc prawną z urzędu.

Akcentuje, że nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której Minister Sprawiedliwości poprzez kształtowanie wysokości wynagrodzeń za świadczenie pomocy prawnej z urzędu deprecjonuje zarówno świadczenie pomocy prawnej z urzędu przez adwokatów, jak też szczególną sytuację beneficjentów tej pomocy prawnej.

Niestety, zważywszy w szczególności na zacytowane na wstępie rozporządzenie, obecnie mamy do czynienia z taką sytuacją.

Biorąc pod uwagę wysokość wynagrodzeń za świadczenie pomocy prawnej z urzędu, w bardzo dużej liczbie spraw adwokaci de facto kredytują pomoc prawną z urzędu, albowiem przewidziane stawki wynagrodzeń nie pokrywają nawet wydatków, które muszą ponosić, świadcząc tę pomoc.

Prezes NRA kolejny raz deklaruje gotowość do współpracy przy zmianie obecnych uregulowań.

 

(czytaj pismo do Ministra Sprawiedliwości)