• Prawo osób osadzonych w aresztach śledczych i zakładach karnych do kontaktu telefonicznego z osobami najbliższymi i rodziną zostało w praktyce jednostek penitencjarnych ograniczone do jednego telefonu tygodniowo.
  
• To sprzeczne z zapisami nowelizacji Kodeksu karnego, który określa jeden telefon tygodniowo jako przysługujące osadzonemu minimum.
  
• Praktyka ta jest także sprzeczna z konstytucyjnym prawem do ochrony życia rodzinnego oraz z prawem dzieci do kontaktu z obojgiem rodziców.
  
• Zwraca na to uwagę adw. Przemysław Rosati, prezes NRA w piśmie do gen. Jacka Kitlińskiego, dyrektora Generalnego Służby Więziennej.
  
• To już druga interwencja Prezesa NRA w sprawie ograniczania kontaktów telefonicznych osadzonym - pierwsza dotyczyła kontaktów z obrońcami i pełnomocnikami.

 

Prezes NRA przypomina, że ustawa z dnia 5 sierpnia 2022 roku o zmianie ustawy ‒ Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1855) przepis art. 8 § 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku ‒ Kodeks karny wykonawczy przewiduje, iż skazany pozbawiony wolności może korzystać co najmniej raz w tygodniu z samoinkasującego aparatu telefonicznego do kontaktu ze światem zewnętrznym, a w szczególności z rodziną i osobami bliskimi. W omawianym przepisie dodano również art. 105 § 1a, który stanowi, iż w szczególnie uzasadnionych przypadkach dyrektor zakładu karnego może udzielić zgody na skorzystanie z samoinkasującego aparatu telefonicznego do kontaktu z rodziną i innymi osobami bliskimi poza terminami ustalonymi w porządku wewnętrznym obowiązującym w zakładzie karnym.

Tymczasem adwokaci alarmują, że od czasu wejścia w życie nowelizacji KK praktyka stało się ograniczanie osadzonym prawa do kontaktu telefonicznego z rodziną raz w tygodniu bez wyjątków, co budzi stanowczy sprzeciw środowiska adwokackiego.

Prezes NRA wskazuje, że obecna praktyka narusza również art. 105 § 1 k.k.w., w którym wskazano, iż: „Skazanemu należy umożliwić utrzymywanie więzi przede wszystkim z rodziną i innymi osobami bliskimi przez widzenia, korespondencję, rozmowy telefoniczne, paczki i przekazy pieniężne, a w uzasadnionych wypadkach, za zgodą dyrektora zakładu karnego, również przez inne środki łączności, oraz ułatwić utrzymywanie kontaktów z podmiotami, o których mowa w art. 38 § 1.”. Osoby pozbawione wolności mają prawo do utrzymywania więzi rodzinnych, co jest ważnym elementem w procesie resocjalizacji, a rodzina jest najważniejszym czynnikiem motywacyjnym w tymże procesie. Prawo to jest zgodne z Europejskimi Regułami Więziennymi, które w sposób niebudzący wątpliwości wskazują, iż umożliwienie osobom pozbawionym wolności utrzymywania więzi z rodziną, jest koniecznym warunkiem humanitarnego wykonania kary pozbawienia wolności.

Adw. Przemysław Rosati podkreśla, że obecna praktyka uderza również w podstawowe prawa małoletnich dzieci osób pozbawionych wolności, gdyż art. 9 ust. 3 Konwencji o prawach dziecka stanowi o prawie dziecka do kontaktu z obojgiem rodziców.

Trzeba pamiętać, że rozmowa telefoniczna osoby pozbawionej wolności pozostaje częstokroć jedyną formą kontaktu z najbliższymi w przypadkach, gdy skazany odbywa karę w oddaleniu od aktualnego miejsca zamieszkania rodziny. Nie sposób uznać, iż sam fakt bezpośredniego kontaktu podczas realizowania prawa do widzeń (skazany – dwa razy w miesiącu, tymczasowo aresztowany – raz w miesiącu), pozwoli osobom pozbawionym wolności utrzymywać więzi rodzinne. Jedyną możliwością utrzymywania przez osadzonych więzi z rodziną jest umożliwienie im kontaktu telefonicznego z bliskimi przynajmniej raz dziennie, tak jak odbywało się to na dotychczasowych zasadach, co nie stoi w sprzeczności z aktualnie obowiązującymi przepisami – zaznacza Prezes NRA.

Na koniec adw. Rosati przypomina, że do ustawowych zadań Służby Więziennej należy zapewnienie nie tylko prawidłowego, ale i praworządnego wykonania kar pozbawienia wolności. Praworządne wykonanie kary, to takie, które zapewnia skazanym realizację ich podstawowych praw i wolności, w tym również prawo do utrzymywania więzi z rodziną oraz osobami bliskimi. Standard ten wynika zarówno z przepisów rangi ustawowej, konstytucyjnej, jak i z aktów prawa międzynarodowego. Również Europejski Trybunał Praw Człowieka wskazuje, że osoba pozbawiona wolności ma prawo do poszanowania życia rodzinnego, a władze penitencjarne winny szczególnie wspierać osadzonych w zakresie możliwości utrzymywania przez nich więzi z rodziną oraz osobami dla nich najbliższymi.

(czytaj pismo Prezesa NRA)

(czytaj więcej o interwencji Prezesa NRA ws. kontaktu telefonicznego osadzonych z obrońcą)