• Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w przyjętej dziś opinii, złożonej w ramach procesu legislacyjnego, apeluje do Senatu o odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym, przyjętej przez Sejm 13 stycznia br.
  
• Uchwalona przez Sejm RP ustawa nie usuwa dotychczasowych uchybień i obowiązujących wątpliwych konstytucyjnie rozwiązań legislacyjnych.
  
• Jednocześnie Prezydium NRA postuluje poprawki do nowelizacji ustawy o SN, na wypadek nieodrzucenia ustawy w całości przez Senat.
  
• Prezydium apeluje także do Senatu RP o podjęcie prac nad zmianą ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, w taki sposób, aby 15 sędziów – członków tej rady, było wybieranych bez udziału władzy ustawodawczej.
  
• 15 sędziów – członków tej Rady – wybierać powinni przedstawiciele wszystkich środowisk prawniczych: po 3 sędziów – członków KRS, powinna wybierać Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych, Krajowa Rada Komornicza oraz przedstawiciele sędziów i prokuratorów, na zasadach określonych w ustawie.
  
• Opinię w tym zakresie kierowaną do Senatu RP Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej podjęło przyjmując uchwałę 19 stycznia 2023.

 

W uchwale Prezydium NRA postanawia zwrócić się do Senatu RP o odrzucenie uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 13 stycznia 2023 r. ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw.

Prezydium NRA przypomina, że przypisanie Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu kompetencji do orzekania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Sądu Najwyższego oraz sędziów sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych, a także w sprawach immunitetowych, jest sprzeczne z art. 184 Konstytucji RP.

Ponadto Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej wskazuje, że pozbawione podstaw jest  rozdzielenie postępowań dyscyplinarnych sędziów od postępowań dyscyplinarnych pozostałych zawodów prawniczych oraz zawodów zaufania publicznego.
Prezydium wskazuje, że realizacja prawa do sądu w rozumieniu Konstytucji RP, Karty Praw Podstawowych czy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w odniesieniu do zawodów prawniczych oraz zawodów zaufania publicznego, następuje na etapie postępowania przed Sądem Najwyższym.

Uzasadnione wątpliwości co do statusu Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego, formułowane na kanwie braku możliwości zagwarantowania wymogów rzetelnego procesu sądowego, a także zapewnienia w każdym wypadku składu orzekającego ustanowionego ustawą, który będzie spełniać wymogi niezawisłości i bezstronności, powodują, że uchwalona przez Sejm RP ustawa nie usuwa dotychczasowych uchybień i obowiązujących wątpliwych konstytucyjnie rozwiązań legislacyjnych.

Jednocześnie Prezydium NRA postuluje poprawki do uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 13 stycznia 2023 r. ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym, gdyby Senat nie odrzucił tej ustawy w całości.

Proponowane przez Prezydium poprawki:

1. do właściwości Izby Karnej Sądu Najwyższego należeć będą także sprawy dyscyplinarne:
- sędziów Sądu Najwyższego;
- sędziów sądów wojskowych rozpatrywane w związku z postępowaniami dyscyplinarnymi prowadzonymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych;
- sędziów sądów powszechnych w związku z postępowaniami dyscyplinarnymi prowadzonymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych,
- adwokatów, rozpatrywane przez Sąd Najwyższy w związku z postępowaniem dyscyplinarnym prowadzonym na podstawie ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze.

2. w sprawie dyscyplinarnej będą orzekać powinni sędziowie Izby Karnej wylosowani do składu orzekającego przez Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Karnej spośród sędziów Izby Karnej, którzy zastali powołani do pełnienia obowiązków na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego, na podstawie uchwały Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ukształtowanym przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw.

 

Prezydium NRA w uchwale przyjętej 19 stycznia 2023 r. apeluje do Senatu RP o podjęcie prac nad zmianą ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, w taki sposób, aby 15 sędziów – członków tej rady, było wybieranych bez udziału władzy ustawodawczej. Byłby to pierwszy realny krok uruchamiający naprawę polskiego wymiaru sprawiedliwości.

Obecnie wybór piętnastu sędziów – członków Krajowej Rady Sądownictwa odbywa się w oparciu o rozwiązania wprost zakwestionowane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Sądu Najwyższego.

W ocenie Prezydium właściwszym rozwiązaniem byłoby umożliwienie wyboru tej części członków Krajowej Rady Sądownictwa przez przedstawicieli wszystkich środowisk prawniczych funkcjonujących w wymiarze sprawiedliwości, tj. przez Naczelną Radę Adwokacką, Krajową Radę Radców Prawnych, Krajową Radę Komorniczą oraz przedstawicieli sędziów i prokuratorów, na zasadach określonych w ustawie.

Pozwoliłoby to na uformowanie tej części Krajowej Rady Sądownictwa bez udziału czynnika politycznego, na podstawie kryterium merytorycznego, a zarazem niezależnie od tego, jaka formacja czy siła polityczna będzie w danym momencie kształtowała i reprezentowała większość sejmową – argumentuje Prezydium NRA.

 

(czytaj uchwałę Prezydium NRA z 19 stycznia 2023 r.)