Przegląd filmowy Adwokat w roli głównej – edycja dokumentalna, który Naczelna Rada Adwokacka współorganizuje w ramach Festiwalu Watch Docs, rozpoczął się 8 i zakończy 14 grudnia. Podczas uroczystego otwarcia w kinie Muranów odbył się pokaz filmu „Udając Boga”, a po nim debata „Prawnik wobec bezprawia”.
Przegląd otworzył adw. Ziemisław Gintowt, członek Prezydium NRA, który dziękując organizatorom, zachęcał do refleksji nad tym, w jaki sposób zaniedbaliśmy osiągnięcia w zakresie obrony praw człowieka i co jeszcze można zrobić, by zwalczyć łamanie praw człowieka, szczególnie tak rażące, jak tortury czy handel ludźmi.
Szczególne podziękowania za organizację przeglądu skierowano do adw. Anisy Gnacikowskiej, zastępcy sekretarza NRA, pomysłodawczyni i koordynatorki Przeglądu Adwokat w roli głównej, którego tegoroczna edycja jest szóstą z kolei.
Wśród gości gali otwarcia Przeglądu byli m.in. adw. Czesław Jaworski, redaktor naczelny „Palestry” i adw. Andrzej Siemiński, koordynator referatu skarg przy NRA adw. Agnieszka Winiarska, sekretarz prawniczy NRA.
Film w reżyserii Karin Jurschick, „Udając Boga” (Playing God) to portret Kennetha Feinberga, prawnika, którego nazwisko pojawia się we wszystkich wielkich sprawach odszkodowawczych w nowszej historii USA. Dokument pokazuje jego pracę, polegającą w dużej mierze na wycenianiu wysokości odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu bądź utratę życia.
Moderatorem debaty „Prawnik w czasie bezprawia” był red. Wojciech Tumidalski z „Rzeczpospolitej”. Zadał on panelistom pytanie, co prawnicy mogą zrobić w „trudnych czasach”. Prof. Ewa Łętowska, była rzecznik praw obywatelskich i sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, podkreślała, że w trudnych czasach praca prawnika wiąże się z ryzykiem, odwagą, próbą przywiązania do swoich wartości. Zwracała uwagę, że nasze społeczeństwo jest w zasadzie oportunistyczne, większość nie lubi się wychylać, co sprawia, że pójście pod prąd jest szczególnym wyzwaniem.
Gościem specjalnym był adw. William D. Meyer, amerykański prawnik z ponad czterdziestoletnim doświadczeniem, ekspert przy projektach reform wymiaru sprawiedliwości w wielu państwach, ekspert American Bar Association, zajmujący się prawami człowieka. Zaznaczył, że środowisko prawnicze w Stanach Zjednoczonych jest zaniepokojone zmianami legislacyjnymi oraz kierunkiem reformy wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Zastrzegł jednak, że nie przyjechał do naszego kraju, by mówić Polakom, co mają robić, ale by przyjrzeć się sytuacji na miejscu, wesprzeć działania prawników i obrońców praw człowieka.
Adw. Meyer podkreślał znaczenie zaufania, jakim klient powinien móc obdarzać adwokata, do którego zwraca się o pomoc w rozwiązaniu swojego problemu. Praworządność jest – zdaniem amerykańskiego prawnika – wtedy, gdy obywatel wierzy, że może oczekiwać sprawiedliwości i gdy sami prawnicy wierzą w prawo. Podkreślił, że to na adwokatach ciąży obowiązek dawania przykładu, jak powinien działać praworządny system. To przecież prawnicy czynią system prawny funkcjonalnym.
Adw. Sylwia Gregorczyk-Abram, sędzia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, laureatka tegorocznej nagrody Prawnik Pro Bono, podkreślała, jak istotna jest edukacja prawna społeczeństwa. W jej ocenie obywatele dziś nie doceniają korzyści, jakie daje im państwo prawa, ponieważ elity prawnicze zaniedbały tę edukację, nie potrafiły mówić prostym, zrozumiałym językiem o fundamentalnych sprawach. Stąd inicjatywa „Wolne sądy”, w ramach której prawnicy nagrywają trzyminutowe filmiki i publikują je na Facebooku, by odbiorcy mogli zrozumieć co się dzieje w kwestii reformy wymiaru sprawiedliwości. Podkreślała też, że dziś wszyscy muszą być odważni, a szczególnie prawnicy. To czas wspierania tych, którzy protestują na ulicach.
Adw. Jakub Wende, członek Naczelnej Rady Adwokackiej, wspominał, jak jego ojciec, adw. Edward Wende, podkreślał, że różnicą pokoleniową jest fakt, że on sam musiał bronić niewinnych ludzi w procesach politycznych, podczas gdy syn zajmuje się sprawami karnymi. Dziś adw. Jakub Wende powtarza rolę swojego ojca, broniąc osób, które zostały zatrzymane podczas pokojowych protestów. Obecnie prowadzonych jest kilkaset postępowań przeciwko tym, którzy mają inne zdanie niż władza – są to członkowie ruchu Obywatele RP czy obrońcy Puszczy Białowieskiej. Zdaniem adw. Wende, mamy dziś do czynienia z łamaniem Konstytucji i demolowaniem systemu prawnego i w jego ocenie, przebiega to tak „łatwo”, ponieważ przez ostatnie dwie dekady zabrakło skutecznej komunikacji ze społeczeństwem, które nie zdaje sobie sprawy z faktu, że gdy władza wykonawcza „kładzie rękę” na niezależności sądów, to zwykły obywatel nie ma szans w starciu z aparatem władzy.
Mecenas Wende mówił także o stabilności prawa, która jest warunkiem zaufania społecznego, a której zabrakło w ostatnich 27 latach historii naszego kraju. Prawo zmienia się w naszym kraju łatwo i często, z przyjściem każdego nowego ministra sprawiedliwości.
Prof. Łętowska mówiła także o braku wsparcia prawników ze strony mediów, które współcześnie nastawione są gównie na sensację i newsy. Trudno zainteresować je tematem, który dotyka poważnego problemu i nie ma chwytliwego tytułu. Powiedziała też, że rolą sędziów w tym czasie jest udział w programach edukacyjno- informacyjnych, wspieranie edukacji prawnej.
Międzynarodowy Festiwal Filmowy WATCH DOCS. Prawa Człowieka w Filmie od 17 lat konsekwentnie popularyzuje ambitne, społeczne kino dokumentalne wśród polskiej publiczności. Jest to jeden z największych na świecie festiwali filmowych poświęconych prawom człowieka. Na tegoroczną edycję (7-14.12.2017) składa się blisko 60 filmów, debaty, spotkania, warsztaty i inne wydarzenia towarzyszące. W 2017 roku Naczelna Rada Adwokacka podjęła współpracę z festiwalem, kontynuując założenia organizowanego w latach 2011-2016 przeglądu ADWOKAT W ROLI GŁÓWNEJ, prezentującego fabularne filmowe klasyki dramatu sądowego i przybliżającego szerokiej widowni charakter pracy adwokatów. W programie Przeglądu znalazło się 6 filmów dokumentalnych z USA, Francji, Niemiec, Islandii, Wielkiej Brytanii i Izraela.
Czas i miejsce pokazów znaleźć można na Facebooku (zobacz link)
