Senat przegłosował 24 lipca ustawę o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Był to rządowy projekt. W pracach nad projektem w komisjach sejmowych i senackich aktywnie brała udział Naczelna Rada Adwokacka, którą ą reprezentowali adw. Jacek Trela, wiceprezes NRA, adw. Rafał Dębowski, sekretarz NRA oraz dużego wsparcia udzielił również adw. Dariusz Goliński.
Przypomnijmy, że począwszy od pracy nad projektem w sejmowej Podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnej informacji prawnej oraz edukacji prawnej społeczeństwa, następnie w sejmowych Komisjach Połączonych Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka, a w dalszej kolejności: w senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej uczestniczyli adw. Jacek Trela, wiceprezes NRA, adw. Rafał Dębowski, sekretarz NRA oraz adw. Dariusz Goliński.
Zgłaszane przez przedstawicieli adwokatury uwagi i postulaty adwokatury sprowadzały się m.in. do wykreślenia zapisu o sporządzaniu pierwszego pisma procesowego, zwolnieniu usług nieodpłatnej pomocy prawnej z podatku VAT, urealnieniu kręgu osób uprawnionych do skorzystania z pomocy do osób faktycznie ubogich, potrzebujących pomocy, wprowadzenia rozwiązań zapobiegającym „wycieczkom prawnym” i wyłączeniu z systemu nielicencjonowanych prawników (tzw. magistrów prawa z doświadczeniem) a także dobrowolności udziału w systemie nieodpłatnej pomocy prawnej. Kwestia dobrowolności została pozostawiona do rozstrzygnięcia przez regulamin uchwalony przez Naczelną Radę Adwokacką.
Kluczowe okazały się obrady senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, która nie zakończyła prac na pierwszym posiedzeniu, ale przerwała je by dać senatorom szansę zgłoszenia poprawek. Starania przedstawicieli Naczelnej Rady Adwokackiego doprowadziły do tego, że podczas późnowieczornego posiedzenia w dniu 21 lipca, senator Jan Rulewski zgłosił poprawki zbieżne z poprawkami zgłoszonymi przez Naczelną Radę Adwokacką. Dodatkowo poprawki te zostały poparte i przejęte przez senatora Aleksandra Pocieja, który w trakcie prac legislacyjnych równie stanowczo je popierał.
W wyniku głosowań w Senacie 24 lipca doszło do przyjęcia poprawki, postulowanej przez NRA, dzięki której w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej nie będą sporządzane pierwsze pisma procesowe. Odrzucono poprawkę mówiącą o wyeliminowaniu z grona osób uprawnionych do udzielania porad prawnych magistrów prawa.
Odrzucona została poprawka wprowadzająca wymóg zawarcia w umowie między starostą a adwokatem lub radcą prawnym klauzuli udostępnienia bazy aktów prawnych przez adwokatów lub radców prawnych.
Przyjęto poprawkę mówiącą, że Okręgowe Rady Adwokackie a nie dziekani będą wykonywać zadania z związane z przedstawianiem list adwokackich.
Odrzucona została poprawka, zgłoszona jako wniosek mniejszości i postulowana przez NRA, mówiąca, że usługi nieodpłatnej pomocy prawnej zostaną zwolnione z podatku od towarów i usług VAT. Z kolei przyjęto poprawkę mówiącą o zwolnieniu z płacenia podatku dochodowego od usługi prawnej jej beneficjenta. Odrzucono popieraną przez Naczelną Radę Adwokacką poprawkę, mówiącą o doprecyzowaniu zakresu osób uprawnionych do pomocy prawnej o osoby o dochodzie równoważnym najniższej emerytury.
Przyjęto też poprawkę zgodną z wnioskiem NRA o doprecyzowaniu definicji klęski żywiołowej.
Przegłosowano też szereg innych poprawek. Po czym Senat uchwalił ustawę o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej.
Szczególne podziękowania za współpracę z Naczelną Radą Adwokacką przy pracach nad projektem ustawy należą się senatorom Janowi Rulewskiemu i Aleksandrowi Pociejowi.
Ustawa wróci teraz pod obrady Sejmu.
