16 marca adw. Bartosz Grohman, sekretarz NRA oraz adw. Andrzej Tomaszek, członek NRA, jako przedstawiciele Naczelnej Rady Adwokackiej uczestniczyli w roboczym spotkaniu przedstawicieli Komisji Europejskiej z polskimi samorządami prawniczymi i przedstawicielem Wolnych Sądów.
Samorząd radcowski reprezentował mec. Mirosław Wróblewski, przewodniczący Komisji Praw Człowieka Krajowej Rady Radców Prawnych i dyrektor Zespołu Prawa Konstytucyjnego Międzynarodowego i Europejskiego w Biurze Rzecznika Prawa Obywatelskich. Wolne Sądy reprezentował adw. Michał Wawrykiewicz. Ze strony Komisji Europejskiej udział w spotkaniu wzięli: Bartosz Marciniak i Magdalena Surowiec z polskiego przedstawicielstwa KE w Warszawie, dr Janina Berg z Transparency International - zajmująca się problematyką zwalczania korupcji oraz Tue Fosdal z Sekretariatu Generalnego KE.
Tematem tegorocznego spotkania było omówienie sytuacji związanej z praworządnością w ramach corocznego przeglądu stanu praworządności we wszystkich państwach członkowskich UE. Spotkanie zorganizowane było w ramach krajowych konsultacji poprzedzających przygotowanie sprawozdania Komisji Europejskiej na temat stanu praworządności w UE w roku 2022.
Przedstawiciele Komisji Europejskiej zadawali szereg pytań zarówno o ostatnie uregulowania normatywne jak i praktykę. W spektrum zainteresowania Komisji Europejskiej była, tradycyjnie, niezależność prawników i omówienie mechanizmów ingerujących w tę niezależność, jak też kwestie naruszania tajemnicy adwokackiej. Komisja Europejska była szczególnie zainteresowana funkcjonowaniem izby dyscyplinarnej SN i trybem jej procedowania w szczególności w świetle orzeczeń TSUE oraz składanych projektów legislacyjnych, które omówił adw. Andrzej Tomaszek.
Spotkanie podzielono na 2 bloki tematyczne:
- Judiciary – sądownictwo
a) omówienie projektów legislacyjnych zmian w funkcjonowaniu Sądu Najwyższego
b) omówienie warunków w jakich prawnicy mogę wykonywać swój zawód w szczególności w odniesieniu do tajemnicy adwokackiej.
- Struktura uregulowań i praktyk antykorupcyjnych
a) omówienie wydajności i płaszczyzn współpracy różnych instytucji zaangażowanych w dochodzenia w sprawach korupcji w Polsce,
b) wskazanie najważniejszych sektorów gospodarczych i publicznych narażonych na zjawiska korupcyjne,
c) wskazanie jak COVID-19 wpłynął na zwalczanie korupcji w Polsce.
Adw. Bartosz Grohman i adw. Andrzej Tomaszek udzielali szczegółowych wyjaśnień odpowiadając na pytania przedstawicieli Komisji Europejskiej dotyczące korupcji i jej zwalczania. Odpowiadali też na pytania związane z zastosowaniem „Pegasusa” do inwigilacji adwokatów omawiając przypadek adw. Romana Giertycha. Padały pytania o skalę inwigilacji prawników i kontrolę sądową nad działaniami służb. Trafnie zauważył zarówno adw. Michał Wawrykiewicz jak i mec. Mirosław Wróblewski, że ta kontrola (o ile jest) niejednokrotnie jest fikcyjna i brak precyzyjnych reguł jej stosowania w świetle nowych technologii inwigilacji oraz brak jest wiedzy technicznej sądów co do samych technikaliów operacyjnych.
Przedstawiciele NRA, Wolnych Sądów i KIRP przywoływali przykłady różnych działań i naruszeń prawa, które zarówno media jak i adwokaci sygnalizowali.
Omawiano praktyczne aspekty postępowań dotyczących zwalczania korupcji i tutaj rozmówcy byli zgodni, że efektywność tych postępowań jest nikła, odpowiedzialność stosowana jest selektywnie (nierzadko podszyta elementami politycznymi), a przeciągające się postępowania nie służą budowaniu jasnego przekazu w przestrzeni publicznej.
Pod koniec spotkania Komisja Europejska poprosiła o ewentualne dodatkowe uwagi i spostrzeżenia. Uczestnicy zadeklarowali spisanie wszelkich spostrzeżeń i przedstawienie ich KE.
Adw. Bartosz Grohman zapowiedział, że oba samorządy zawodowe przygotują wspólne stanowisko, aby nie dublować argumentacji, usystematyzować, uszczegółowić i wzmocnić przekaz wystąpienia.
