Wniosek Prokuratora Generalnego o zbadanie konstytucyjności przepisów wewnętrznych adwokatury nie może być rozpatrywany w proponowanym trybie z uwagi na brak kognicji Trybunału Konstytucyjnego do jego rozpoznania. Takie stanowisko zajęła Naczelna Rada Adwokacka w piśmie skierowanym do Julii Przyłębskiej, prezes TK.
Prokurator Generalny złożył do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP przepisów par. 6 pkt 3–7 Regulaminu wykonywania zawodu adwokata w kancelarii indywidualnej lub spółkach dotyczących tzw. depozytu adwokackiego. Trybunał zwrócił się do NRA o przedstawienie stanowiska.
Stanowisko przygotował dr Piotr Karlik z UAM w Poznaniu we współpracy z adw. prof. Maciejem Gutowskim, przewodniczącym komisji legislacyjnej przy NRA.
W piśmie do TK czytamy, że art. 188 Konstytucji stanowi o zamkniętym katalogu aktów normatywnych podlegających kontroli konstytucyjności dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny (m.in. ustawy i umowy międzynarodowe). W związku z tym, Trybunał nie ma uprawnienia do kontroli konstytucyjności uchwał samorządów zawodowych, w tym uchwał NRA.
W stanowisku podkreślone zostało, że regulamin ma charakter techniczny, a swoim zakresem obejmuje jedynie czynności związane z wykonywaniem zawodu adwokata w kancelarii indywidualnej lub spółce. Zatem bezzasadne są twierdzenia Prokuratora Generalnego, jakoby regulamin bezpośrednio kształtował sytuację prawną klientów. – Niewątpliwie postanowienia regulaminu wykonywania zawodu adwokata pośrednio dotyczą klientów adwokatów, ale tylko w taki sposób, w jaki wpływają na zwiększenie standardów jakości pracy adwokatów. Niezaprzeczalnie mają one jednak charakter stricte gwarancyjny – czytamy.
Adwokaci argumentują również, że uchwała NRA ustanawiająca regulamin wykonywania zawodu adwokata nie powierza adwokatom zawierania umów depozytu i powiernictwa. Zawieranie tych umów w oparciu o regulacje kodeksu cywilnego może też mieścić się w zakresie świadczenia pomocy prawnej. Przytoczony został pogląd Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który stwierdził, że nie każde działanie adwokata polegające na przyjmowaniu środków finansowych na zasadzie depozytu lub powiernictwa „automatycznie i w każdym przypadku należy uznać za wchodzące w zakres pojęcia świadczenia pomocy prawnej”. Jednakże treść regulaminu wykonywania zawodu adwokata dotyczy jedynie tych sytuacji, które mieszczą się w tych ramach. Kompetencja Naczelnej Rady Adwokackiej do wydawania regulaminów nie obejmuje bowiem innych sytuacji aniżeli tych, pozostających w związku ze świadczeniem pomocy prawnej.
Adw. Jacek Trela, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, składa podziękowania dla Autora stanowiska dr. Piotra Karlika oraz dla przewodniczącego komisji legislacyjnej przy NRA - adw. prof. Macieja Gutowskiego.
