- Strach, zagrożenie, obawy nie mogą być w demokratycznym państwie prawnym uzasadnieniem rozwiązań legislacyjnych naruszających obowiązujący porządek prawny – pisze w uchwale Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej, odnosząc się do przyjętej 17 listopada br. przez Sejm RP ustawy o ochronie granicy.
Prezydium NRA przypomina, że nie kwestionując potrzeby podejmowania przez władze państwowe działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego w strefie nadgranicznej, uchwalane akty prawa nie mogą naruszać porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, w tym w szczególności bezwzględnie obowiązujących przepisów Konstytucji. Nie mogą w sposób nieproporcjonalny, niekonstytucyjny naruszać praw i wolności obywatelskich.
Adwokaci zwracają uwagę, że uchwalone zmiany naruszają Konstytucję RP, w szczególności:
- art. 52 ust. 1 (odnośnie wolności poruszania się po terytorium RP),
- art. 31 ust 3 oraz art. 52 ust 3 (odnośnie zakazania wprost możliwości poruszania się po określonym obszarze oraz ingerencji w prawa i wolności obywatelskie rozporządzeniem),
- art. 54 ust. 1 i 2 (odnośnie cenzury prewencyjnej środków społecznego przekazu)
- art. 230 ust. 2 (odnośnie legislacyjnej próby obejścia w drodze ustawy konstytucyjnych gwarancji w zakresie maksymalnego czasu trwania ograniczeń związanych z wprowadzeniem stanu wyjątkowego).
- Wyrażając nadzieję, że dalsze prace legislacyjne nad uchwaloną przez Sejm ustawą uwzględnią wskazane wyżej zastrzeżenia, przypomnieć należy, że istnieją jeszcze mechanizmy kontroli konstytucyjnej uchwalonego przez Parlament prawa. Kontrolę taką sprawują niezawisłe oraz niezależne od władzy wykonawczej i ustawodawczej sądy tak powszechne, jak i administracyjne. W procesie stosowania prawa mają one obowiązek pominięcia niekonstytucyjnych nakazów i zakazów wprowadzonych aktem prawnym rangi rozporządzenia. Sprawy takie - w przypadku wejścia w życie uchwalonych zmian – z pewnością do sądów trafią. Będą dotyczyły na przykład dziennikarzy, którym komendant straży granicznej odmówi możliwości realizacji ich obowiązków zawodowych na obszarze przygranicznym lub osób obwinionych o popełnieniem czynu zabronionego w postaci przebywania w obszarze przygranicznym mimo wprowadzonego zakazu. Adwokaci w tych sytuacjach z pewnością będą udzielać obywatelom niezbędnej pomocy prawnej w przekonaniu, że sądy - podobnie jak w przypadku „rozporządzeń covidowych” - staną po stronie Konstytucji i obywateli. – czytamy w uchwale.
