- Okręgowa Rada Adwokacka w Płocku przypomina i zobowiązuje wszystkich członków Izby do bezwzględnego przestrzegania przepisów o tajemnicy zawodowej stosownie do treści obowiązujących przepisów prawa i obowiązku poinformowania ORA o każdej próbie przesłuchania adwokata na w/w okoliczności – czytamy w uchwale podjętej przez ORA w Płocku. Jest to reakcja na kolejne próby przesłuchiwania adwokatów przez organy ścigania.
Rada przypomina, że wszelkie próby przesłuchiwania adwokatów na okoliczności związane ze świadczoną przez nich pomocą prawną objętą tajemnicą zawodową są niedopuszczalne i mogą stanowić przestępstwo o znamionach określonych w art. 231 kodeksu karnego.
Wobec coraz częstszych przypadków podejmowania przez organy ścigania prób przesłuchiwania adwokatów i aplikantów, Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej przypomina Koleżankom i Kolegom,, że zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 1982 r. Nr 16, poz. 124):
1. Adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej.
2. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie.
3. Adwokata nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę.
4. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy informacji udostępnianych na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1505, z późn. zm.) – w zakresie określonym tymi przepisami.
Zakres oraz środki niezbędne do zachowania tajemnicy adwokackiej precyzuje § 19 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu. Zgodnie z powołanym przepisem adwokat zobowiązany jest zachować w tajemnicy oraz zabezpieczyć przed ujawnieniem lub niepożądanym wykorzystaniem wszystko, o czym dowiedział się w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych.
Art. 178 § 1 kodeksu postępowania karnego wprowadza zakaz przesłuchiwania obrońcy lub adwokata, co do faktów, o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę. Chociaż art. 180 § 2 kpk osłabia tą zasadę i stanowi, że osoby obowiązane do zachowania tajemnicy adwokackiej mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu, to stanowisko takie jest kontestowane przez samorząd adwokacki. Warto też zwrócić uwagę, że w postępowaniu przygotowawczym w przedmiocie przesłuchania lub zezwolenia na przesłuchanie decyduje sąd.
Wykładni tego przepisu dokonywał w roku 1994 r. Sąd Najwyższy, który w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 16 czerwca 1994 r., sygn. akt I KZP 5/94 wskazał, że „zwolnienie to może nastąpić tylko wtedy, gdy ujawnienie okoliczności objętych tajemnicą - w drodze przesłuchania adwokata jako świadka - jest nieodzowne dla zapewnienia prawidłowego wyrokowania w sprawie”. Uchwała ta spotkała się z krytyką samorządu adwokackiego, który zwrócił uwagę że art. 6 prawa o adwokaturze stanowi lex specialis w stosunku do art. 180 § 2 kpk, przykładowo w uchwale Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 18 czerwca 1994 r., nr 1/VIII/94. (czytaj uchwałę)
Uchwała ORA w Płocku była przedmiotem dyskusji Prezydium NRA podczas posiedzenia 5 maja. Prezydium NRA przypomina, że zachowanie tajemnicy adwokackiej jest obowiązkiem każdego adwokata. Prezydium apeluje, aby o wszelkich próbach przesłuchiwania adwokatów lub aplikantów w kwestiach związanych z ich obowiązkami zawodowymi niezwłocznie informować władze samorządowe.
Bartosz Grohman, zastępca sekretarza NRA
